Người phụ nữ dân tộc thiểu số vinh dự gặp Bác 5 lần, từng khiến mắt Bác rưng rưng vì một câu nói?
Đối với bà, 5 lần gặp Bác Hồ là những kỉ niệm vô cùng xúc động và quý giá. Điều mà khiến bà không bao giờ có thể quên được.
Bà Từ Thị Công Lễ, sinh năm 1940, người dân tộc Hơ Rê, quê ở Sơn Thủy, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. Sau đó, bà chuyển đến sống tại ngõ 275, đường Trường Chinh, phường An Khê, quận Thanh Khê, TP. Đà Nẵng. Nhắc đến bà, không ai trong ngõ 275 là không biết đến. Bởi bà là người phụ nữ dân tộc thiểu số hiếm hoi có được vinh dự gặp Bác Hồ 5 lần.
Lần đầu gặp Bác vào 10/9/1956
Về gia cảnh, bà Từ Thị Công Lễ sinh trưởng trong gia đình tham gia hoạt động cách mạng từ thời chống Pháp. Năm 1954, khi vừa tròn 14 tuổi, bà được cử ra miền Bắc học tập theo đoàn học sinh miền Nam.
Trước khi ra Bắc, bà được cha mẹ và bà con người dân tộc Hơ Rê trong làng nhắn nhủ, gửi gắm niềm tin: “Con ra Bắc học tập cho thật giỏi và phải thật ngoan để có cơ hội được gặp Bác Hồ. Nếu được gặp Người thì con phải ngắm thật kỹ để còn về kể lại cho bà con dân làng nghe nhé!”.
Không chỉ thế, đích thân vị già làng còn trực tiếp giao “nhiệm vụ” cho cô bé Lễ: “Con ra miền Bắc gặp Bác Hồ thì chuyển lời của bà con Hơ Rê mình với Người rằng: Bà con dân tộc Hơ Rê luôn tin tưởng theo Đảng, theo Cách mạng và theo Bác Hồ đến cùng. Quyết tâm giết thật nhiều giặc, để sớm giải phóng miền Nam, đón Bác vào thăm. Mà con phải tận tay sờ được vào người của Bác xem Người có phải là người bình thường hay là người Trời con nhé!”.
Ghi nhớ lời dặn dò của dân làng Hơ Rê, trong 2 năm học tập tại trường học sinh miền Nam tại Gia Lâm, Hà Nội, bà đã phấn đấu không ngừng, luôn đạt danh hiệu học sinh ngoan, trò giỏi.
Cô gái Hrê Từ Thị Công Lễ đứng cạnh (phía sau) trong lần gặp Bác. Ảnh: VGP/Lưu Hương
Đến năm 1956, nhờ có được thành tích xuất sắc trong học tập, bà vinh dự có mặt trong đoàn giáo viên, học sinh đến Phủ Chủ tịch để gặp Bác Hồ. Kể lại lần đầu tiên gặp Bác, bà bồi hồi kể: “Sáng sớm ngày 10/9/1956, tôi và hơn 50 giáo viên, học sinh miền Nam ở các trường trên địa bàn Hà Nội được vào gặp Bác Hồ. Xe vừa dừng lại trước Phủ Chủ tịch chúng tôi chạy ào lên cầu thang dẫn lên phòng khách. Tuy nhiên, Bác Hồ lại đi vòng từ phía sau Phủ Chủ tịch ra đón chúng tôi. Tôi nghe cô giáo chủ nhiệm hô ‘Bác Hồ đã đến, Bác Hồ đến rồi các em ơi, Bác ở phía sau các em đây, các em mau quay lại để gặp Bác.’ Tôi đã chờ đợi phút giây này từ rất lâu nên khi gặp Bác, tôi cố sức chen đến tận nơi để được ngắm nhìn Người rõ hơn.
Bác Hồ dẫn các cháu đến chân cầu thang rồi ra hiệu cho chúng tôi cùng ngồi xuống bên Bác. Tôi được vinh dự ngồi ngay sát cạnh Bác Hồ. Khi Bác hỏi, cháu nào bắt được nhịp bài hát “Kết đoàn”, lập tức cả một rừng tay giơ lên.
Bác ân cần hỏi tiếp: ‘Thế cháu nào là người dân tộc thiểu số?’, có khoảng 7-8 cánh tay giơ lên, trong đó có tôi. Có lẽ vì ngồi gần nhất nên tôi được Bác ưu tiên chỉ định, thế là tôi vừa hươ tay bắt nhịp cho mọi người cùng hát vừa nhìn ngắm Bác mà hát. Chúng tôi hát rất say sưa, vui vẻ.
Rồi Bác hỏi: ‘Các cháu có ăn kẹo không?’ – ‘Dạ có ạ!’ – Tất cả đồng thanh đáp. Bác lại bảo: ‘Các cháu có thích xem phim không? Bác sẽ chiêu đãi các cháu 1 bộ phim nhé!’ – ‘Dạ có ạ!’ cả hội trường đồng thanh đáp lời Bác.
Trong thời gian chờ được phát kẹo và xem phim, tôi tranh thủ nắm thật chặt tay Bác Hồ và nói: ‘Cháu là con em đồng bào dân tộc thiểu số ở miền Nam. Trước khi cháu được ra Bắc học tập, đồng bào có căn dặn, ra miền Bắc phải học tập cho thật tốt để còn được gặp Bác Hồ. Bà con kính yêu Bác Hồ lắm! Bác cho cháu cầm tay Bác thật lâu nhé, cho cháu vuốt chòm râu, cho cháu ngắm Bác Hồ cười…’. Bác khẽ gật đầu, đôi mắt Người rưng rưng, nhìn tôi âu yếm.
Hôm ấy, Phủ Chủ tịch chiếu phim gì tôi cũng không biết, bởi suốt cả buổi tôi chỉ mải mê ngắm nhìn Bác. Những gói kẹo Bác cho, chúng tôi không ai dám ăn, giữ gìn nâng niu như một báu vật”.
Lần gặp thứ hai vào năm 1957
Vào ngày 5/10/1956, Trung đoàn 120 bộ đội Tây Nguyên tập kết ra Bắc, đóng quân tại TP.Vinh, tỉnh Nghệ An thành lập đội Văn công (tiền thân của đoàn Văn công Quân khu 5).
Tại đây, các chú bộ đội về trường bà Lễ đang học để tuyển diễn viên. Do là người dân khu 5, có vóc dáng xinh xắn lại biết múa, hát nên bà được chọn vào đội Văn công.
Đến năm 1957, khi Bác Hồ về Vinh nói chuyện với các đơn vị bộ đội miền Nam tập kết ra Bắc, bà Lễ lại vinh dự được gặp lại Người lần thứ 2. Nhưng lần này, bà chỉ được đứng từ xa nhìn Bác.
Lần thứ ba gặp Bác Hồ cuối năm 1961
Cuối năm 1961, Bác Hồ về thăm quê lần thứ 2, bà Lễ cùng một nữ văn công nữa của đoàn được chọn ôm hoa đi đón Bác ở sân bay Vinh. “Hôm ấy, Bác mặc bộ đồ màu nâu giản dị. Sau khi tặng hoa cho Bác, tôi được Người ôm vào lòng.
Thấy chiếc quần của Bác đang mặc có 2 dây giẻ rút dài lòng thòng, tôi đánh bạo hỏi Người: ‘Bác là Chủ tịch nước sao lại ăn mặc bình dị thế này để về quê?’. Bác xoa đầu tôi và giải thích: ‘Ở quê Bác mọi người vẫn mặc loại quần này. Khi Bác về quê thì phải mặc thế này để hòa đồng cùng mọi người, không nên quan cách cháu ạ.’
Tôi chợt hiểu ra, cho dù là một người lãnh đạo đứng đầu quốc gia nhưng không nên xa cách với quần chúng và phải yêu quê hương mình từ những việc làm bình dị nhất!”.
Lần thứ tư gặp Bác Hồ vào ngày 8/12/1961
Vào ngày 8/12/1961, Bác Hồ đã đến nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Quân khu 4 và đây cũng là lần thứ 4 bà Lễ được gặp Người. Lần này, bà cũng chỉ được đứng từ xa nhìn Bác.
Lần thứ năm gặp bác vào năm 1967
Đối với bà, đây là lần gặp để lại nhiều ấn tượng nhất. Vào năm 1967, đoàn Văn công bộ đội Liên khu 5 vinh dự được vào Phủ Chủ tịch biểu diễn phục vụ Bác Hồ.
Suốt buổi diễn, Bác Hồ nhiều lần cười sảng khoái khiến ai nhìn thấy cũng vui lây. Mỗi khi các tiết mục kết thúc, Bác đều khen ngợi hết lời và không quên lo cơm nước cho các cháu.
“Trước khi ra về, cả đoàn được chụp ảnh cùng Bác. Lần này tôi cũng chen được vào đứng cạnh Bác. Lúc này sức khỏe Người đã xuống, chúng tôi phải đỡ Bác đứng dậy. Đây cũng là lần cuối tôi được gặp Bác Hồ”, bà Lễ vừa kể vừa lau nước mắt.
Năm 1968, bà Từ Thị Công Lễ được biên chế về làm giáo viên dạy múa tại trường nghệ thuật quân đội. Ngày 19/5/1969, khi hay tin Bác Hồ mất, bà đã khóc như một đứa trẻ lên 3 đến sưng húp cả 2 mắt.
“Nếu ai có hỏi cuộc đời tôi có may mắn nào đặc biệt nhất, tôi sẽ không ngần ngại trả lời đó là 5 lần vinh dự được gặp Bác Hồ”, bà Lễ chia sẻ.
