Nguồn gốc thú vị của cà phê Việt Nam, bất ngờ địa phương đầu tiên ở nước ta được trồng cà phê

Có truyền thuyết cho biết, vào năm 1671, người Kaffa (thuộc Ethiopia ngày nay) phát hiện ra cà phê. Vùng đất này cũng được xem là khởi nguyên của cây cà phê. Từ thế kỷ thứ 9 nó đã được nhắc đến. Sau này, những người buôn nô lệ đã đưa cà phê từ Ethiopia đến Ả Rập. Mãi đến thế kỷ 15, loài người biết rang hạt cà phê và dùng nó làm đồ uống.

Ở Việt Nam, cà phê được cho là được các giáo sĩ Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan và Pháp mang sang trồng lẻ tẻ từ thế kỷ 17, 18. Nhưng phải đến năm 1884, Pháp chiếm được nước ta từng phần và đặt nền bảo hộ thì loại cây này mới được trồng chính thức và quy mô.

Đồn điền cà phê đầu tiên tại Việt Nam được lập ở Kẻ Sở, Bắc Kỳ vào năm 1888. Giống cà phê được lựa chọn là arabica (cà phê chè). Sau này cà phê được đưa đến Phủ Lý, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Kon Tum, Di Linh… Khoảng 50 năm sau khi được trồng chính thức, cà phê bắt đầu có mặt ở mọi vùng miền Việt Nam, tổng diện tích được trồng lên đến 13.000 ha, cung ứng 1.500 tấn.

Thế nhưng, nơi có địa hình, khí hậu phù hợp nhất để trồng cà phê tại Việt Nam phải nói đến Tây Nguyên, cụ thể là cao nguyên Lang Biang (Lâm Đồng) và Đắk Lắk (Ban Mê Thuột). Năm 1925, người Pháp bắt đầu tổ chức khảo sát và nhận ra điều này. Thế rồi, những đồn điền cà phê với chủ nhân người Pháp, công nhân chủ yếu là người dân tộc Việt Nam bắt đầu xuất hiện. Vùng Lang Biang thích hợp trồng giống Arabica, còn vùng Đắk Lắk là Robusta.

Trước đây, cà phê chỉ dành cho giới quý tộc, nhà giàu. Giá thành của nó khi đó khá đắt. Nhưng đến hiện tại, cà phê đã trở nên phổ biến ở nước ta, xuất hiện từ trong nhà hàng sang trọng đến quán cóc ven đường. Không chỉ vậy, cà phê còn trở thành một nét văn hóa độc đáo của người Việt, gắn liền với thói quen sinh hoạt hàng ngày của nhiều người.

Năm 2001, Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai trên thế giới, thu về cho ngân sách quốc gia hơn 1 tỉ USD mỗi năm. Năm 2022 vừa qua, Việt Nam xuất khẩu hơn 1,78 triệu tấn cà phê, kim ngạch xuất khẩu hơn 4 tỷ USD. Giá cà phê Việt Nam xuất khẩu bình quân là 2.293 USD/tấn.