Vị Thiếu tướng xuất thân kép hát cải lương, 10 năm làm cận vệ cho Bác Hồ, tên đặt cho đường ở Cà Mau
10 năm theo chân bảo vệ cho Bác được vị Thiếu tướng này coi là cả cuộc đời, khắc ghi trong tim cho đến ngày qua đời.
Vị Thiếu tướng Công an nhân dân Việt Nam Phan Văn Xoàn (1924 - 2014) là người cận vệ đã gắn bó với Chủ tịch Hồ Chí Minh trong suốt 1 thập kỷ. Ông xuất thân là kép hát cải lương ở ở miệt vườn Cà Mau nhưng cách mạng đã đưa ông tới với nghề cảnh vệ. Công việc cao cả này đến với ông trong một ngày tháng 3/1960. Vì người cận vệ trước đó của Bác là Phạm Lê Ninh được cử đi học nên ông Xoàn đã được lựa chọn để làm cận vệ thay thế. Ông khi đó xúc động đến ứa nước mắt, thậm chí nhiều đêm trằn trọc suy nghĩ về sự kiện lớn nhất trong đời mình.
Trong cuốn hồi kí mà Thiếu tướng Phan Văn Xoàn chắp bút, kỉ niệm về những ngày đầu làm cận vệ cho Bác được kể lại như thể mới diễn ra ngày hôm qua. Ông viết: "Tôi còn nhớ có một buổi chiều, khi cơm nước xong, Bác đi dạo quanh hồ trong Phủ chủ tịch. Vì còn lúng túng và lo ngại nên tôi không biết phải đi như thế nào cho phù hợp, cứ lẽo đẽo theo sau. Bác thong thả bước và thỉnh thoảng ngoái lại nhìn, hiểu được tâm trạng của người cận vệ mới, Bác chủ động gọi tôi lại, cùng đi bên cạnh Bác, vừa đi vừa trò chuyện một cách thân tình như một người cha đối với đứa con... Buổi đầu tiên trực tiếp làm cận vệ Bác Hồ của tôi như thế, nó ấm áp làm sao. Với tôi, 10 năm được gần gũi bên Bác là cả một cuộc đời”.
10 năm bảo vệ người lãnh tụ kính yêu, Thiếu tướng Phan Văn Xoàn cực kì cẩn trọng, chu đáo và luôn sẵn sàng hi sinh bản thân mình dù trong bất cứ tình huống nào. Sau này, khi được giao nhiệm vụ tổ chức công tác bảo vệ tuyệt đối an toàn cho nhiều đoàn cán bộ ta sang tham dự Hội nghị Paris (1968) trong suốt 4 năm 8 tháng, ông cùng những người đồng đội của mình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nguyên phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình - người tham gia hội nghị năm đó - từng xúc động nhận xét:
"Trên đất Pháp, ròng rã gần năm năm trời, các đồng chí đã bảo vệ tuyệt đối an toàn hai đoàn đàm phán của ta, với 201 phiên họp công khai, 45 cuộc họp riêng giữa Việt Nam và Mỹ, 500 cuộc họp báo, gần 1.000 cuộc phỏng vấn diễn ra nhưng không một thông tin nào, địa điểm nào, tài liệu nào bị tiết lộ. Giữ được tuyệt đối bí mật các kế hoạch đấu tranh của ta, nội dung thông tin liên lạc của đoàn ta ở Paris với Hà Nội. Đảm bảo an toàn về chính trị cũng như đoàn kết nội bộ, chủ động thực hiện tốt các phương án đấu tranh với địch, góp phần quan trọng vào thắng lợi của ta ở Hội nghị Paris về Việt Nam".
Trong giai đoạn 1958 - 1989, Thiếu tướng Phan Văn Xoàn giữ trọng trách Cục phó rồi Cục trưởng Cục Cảnh vệ (thuộc Bộ Công an). Sau đó, ông tiếp tục làm Quyền Tư lệnh rồi Tư lệnh Bộ Tư lệnh Cảnh vệ Việt Nam. Đến năm 1992 thì Thiếu tướng chính thức nghỉ hưu. Tâm huyết với nghề, lại nắm bắt được nhu cầu xã hội, ông đã đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công an cho thành lập công ty vệ sĩ vào năm 1993 và 2 năm sau đó, tức là năm 1995, Công ty dịch vụ bảo vệ Long Hải do Thiếu tướng Phan Văn Xoàn làm chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc đã được thành lập, trở thành công ty vệ sĩ chuyên nghiệp đầu tiên ở nước ta.
Với những cống hiến cho lớn cho Tổ quốc, Thiếu tướng Phan Văn Xoàn đã được tặng thưởng hen thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì; Huy chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất; Huân chương Quân công hạng Nhất; Huy hiệu Thành đồng Tổ quốc; Huy chương vì thế hệ trẻ; Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng Cộng sản Việt Nam; Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp bảo vệ Đảng, bảo vệ lãnh tụ. Đặc biệt, tên của ông cũng được đặt cho con đường năm ở An Xuyên, Tp. Cà Mau, tỉnh Cà Mau.
