Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo đầu tiên ở Việt Nam được Bác Hồ vô cùng tín nhiệm là ai?
Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo đầu tiên ở Việt Nam là người tài đức vẹn toàn, có nhiều đóng góp to lớn cho nền giáo dục và tư pháp, là người nhận được sự tín nhiệm rất lớn từ Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Giáo sư Vũ Đình Hòe (1/6/1912 - 29/1/2011) là luật sư, nhà báo và là vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (trước là Bộ Quốc gia Giáo dục) đầu tiên của nước ta. Ông sinh ra tại làng Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương trong một gia đình có truyền thống nho học. Ngay từ sớm, người thanh niên Vũ Đình Hòe đã mang trong mình một lý tưởng sống cao đẹp, đó là thúc đẩy việc nâng cao dân trí để đưa đất nước thoát khỏi tình cảnh nô lệ, đói khổ.
Thay vì lựa chọn con đường quan lại, công chức cao cấp trong chính quyền thực dân sau khi tốt nghiệp cử nhân luật khoa tại Trường Đại học Luật Đông Dương, ông Vũ Đình Hòe đã quyết định trở thành thầy giáo, dạy học tại trường Thăng Long và Gia Long - hai trường tư thục nổi tiếng nhất lúc bấy giờ. Trong quá trình dạy học, ông còn hoạt động trong Hội Truyền bá quốc ngữ - tổ chức giáo dục được phôi thai vào những năm 30 của thế kỉ trước, trong bối cảnh 99% người dân thất học, với mục đích giảng dạy chữ Quốc ngữ và kiến thức khoa học cho dân chúng, đặc biệt là người nghèo.
Ông Hòe vào năm 1941 còn cùng nhóm bạn của mình bao gồm tiến sĩ luật khoa Phan Anh, Vũ Văn Hiền, nhà doanh nghiệp Hoàng Thúc Tấn, nhà báo Lê Huy Vân thành lập tờ báo Thanh Nghị, quy tụ hàng trăm cây bút có uy tín, tài năng và đức độ ở đủ độ tuổi, thuộc cả hai giới cựu học và tân học. Trong 5 năm tồn tại, với 120 số và hơn 1.000 bài báo, tờ báo này không chỉ phản ánh tình hình kinh tế, chính trị, xã hội Việt Nam mà còn có vai trò thúc đẩy sự phát triển thông qua việc phổ biến thông tin, phổ biến kiến thức, đấu tranh cho những tiến bộ xã hội,...
Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Giáo sư Vũ Đình Hoè đã được bổ nhiệm giữ chức Bộ trưởng Giáo dục. Chỉ trong vòng nửa năm, ông đã đệ trình lên Chủ tịch Hồ Chí Minh 3 chủ trương lớn tạo nền móng cho nền giáo dục Việt Nam sau này và được Bác chấp thuận. 3 chủ trương đó là: Quyết tâm thanh toán nạn mù chữ trong vòng một năm; thực hiện việc dạy học ở tất cả các cấp, kể cả đại học bằng tiếng Việt và nhanh chóng thực hiện kế hoạch cải cách giáo dục, “thay thế hẳn nền giáo dục nhồi sọ, phù phiếm trước đây của thực dân Pháp bằng nền giáo dục của Chính phủ nhân dân cách mạng theo phương châm: dân chủ, dân tộc, khoa học” (theo hồi ký Vũ Đình Hòe).
Trong năm đầu tiên giữ chức Bộ trưởng, Giáo sư Vũ Đình Hòe cũng đã cho mở cửa lại Đại học Đông Dương với tên Đại học Quốc gia Việt Nam. Tất cả các chương trình học ở đây đều được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Việt, Giáo sư là một trong những giảng viên của trường, từng cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp giảng môn Kinh tế cho các lớp xã hội – chính trị đặc biệt.
Sau này, khi trúng cử đại biểu Quốc hội khóa I, Giáo sư Vũ Đình Hòe đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng tín nhiệm, trực tiếp điều động sang giữ chức Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Trong bối cảnh nền tư pháp nước nhà còn nhiều khó khăn, ôn đã dùng 15 năm để củng cố Bộ Tư pháp, xây dựng hệ thống cơ quan tư pháp từ trung ương đến địa phương, hỗ trợ Hồ Chủ tịch đặt nền móng cho Nhà nước pháp quyền nhân nghĩa. Kể từ năm 1961, Giáo sư Vũ Đình Hòe không còn làm Bộ trưởng Tư pháp, chuyển sang hoạt động nghiên cứu tại Viện Luật học trực thuộc Ủy ban Khoa học xã hội. Dù ở bất kì cương vị nào, Giáo sư Vũ Đình Hòe vẫn say mê lao động, cống hiến, để lại nhiều công trình nghiên cứu có giá trị to lớn.
Ông đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất và Huân chương Kháng chiến hạng Nhì. Giáo sư qua đời khi đang điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh) vào lúc 9h20 ngày 29/1/2011, hưởng thọ 99 tuổi.
