Vén màn chiến thuật quân sự kỳ bí bậc nhất lịch sử Việt Nam, thủ lĩnh là người tiếng tăm lẫy lừng

Thời xưa, trận đánh thành Tức Mạc giữa nước Tề và nước Yên ở Trung Hoa thời Chiến Quốc áp dụng một chiến thuật vô cùng đặc biệt, gọi là hỏa ngưu trận (trận trâu lửa). Khi đó, tướng Điền Đan của nước Tề đã tập trung 1.000 con trâu của dân trong thành, lấy gươm đao buộc vào sừng trâu, cỏ khô tẩm dầu buộc vào đuôi trâu. Chờ đến đêm khuya, quân Tề mở cửa thành rồi châm lửa đốt đuôi trâu. Trâu như phát điên, vừa rống vừa lao vào trại quân Yên. Đại quân Tề cũng ở phía sau chạy theo, hò hét. Trận đó quân Yên thiệt hại nặng nề, bị hủy diệt trong đêm vì bị trâu húc, đâm.

Học hỏi từ trận chiến đó, sau này người Việt đã đưa nó vào binh pháp. Trong Sách Binh Thư Yếu Lược có nhắc đến hỏa ngưu trận như sau: “Dùng con trâu già bỏ đi, buộc dao sắc vào sừng, hai bên mình cặp tre sát vào chân cho không thể quay được, trên lưng đội một ống pháo sắt lớn chứa một đấu thuốc, thuốc để quanh co ở trong pháo; pháo chứa những thuốc liệt hỏa, thần sa, thần hỏa. Phàm khi quân giặc rất nhiều quân ta rất ít, dùng trâu ấy xông vào người ngựa gặp phải tức thì tan nát. Khi xông vào trận giặc thì lửa phát pháo nổ, thế như sấm động, ầm một tiếng không kịp bịt tai. Dù khó nhọc mấy ở trong mấy trùng vây của giặc cũng phá tan được”.

Dẫn chứng mẫu mực nhất về hỏa ngưu trận ở Việt Nam phải kể đến trận Nguyễn Hữu Cầu phá vòng vây quân chúa Trịnh tại Đồ Sơn, Hải Phòng. Sử sách chép lại, Nguyễn Hữu Cầu vốn là người xuất thân từ nông dân ở Hải Dương. Ông văn võ song toàn, giỏi bơi lội nên được gọi là quận He (He là tên một loài cá biển).

Nguyễn Hữu Cầu là người đã tập hợp nông dân để làm nên khởi nghĩa chống lại tập đoàn Lê – Trịnh. Đồ Sơn được ông chọn làm căn cứ từ 1741 – 1751. Hàng vạn nông dân đã đứng lên cùng Nguyễn Hữu Cầu, nhiều trận đánh cho quân của chúa Trịnh tan tác.

Nhưng trong một trận đấu không cân sức, quân của Nguyễn Hữu Cầu đã bị quân chúa Trịnh bao vây, không còn đường thoát. Ở trong thành, Nguyễn Hữu Cầu liền nghĩ ra kế giải vây. Ông huy động toàn bộ trâu của dân làng, buộc mũi lao nhọn vào sừng và hai bên sườn chúng. Đuôi trâu còn được buộc giẻ tẩm nhựa thông, châm lửa đốt. Đàn trâu lửa này lao như điên cuồng vào quân Trịnh, húc, dẫm đạp. Giữa cảnh rối loạn đó, quân chủ lực của Nguyễn Hữu Cầu lao ra đánh khiến quân chúa Trịnh vỡ trận.

Giai thoại dân gian của Đồ Sơn cho rằng hội chọi trâu nổi tiếng của vùng này bắt nguồn từ cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu. Chuyện kể rằng khi ông mang quân về đây, người dân đã làm 3 con trâu để khao quân. Nghĩa quân định làm thịt thì 3 con trâu lại lao vào húc nhau nên tất cả kéo đến xem. Từ ngày đó người dân Đồ Sơn thường mở hội chọi trâu để tưởng nhớ Nguyễn Hữu Cầu.