Sao Thổ chính thức trở thành ‘vua mặt trăng’, bí ẩn 128 vệ tinh mới được giải mã
Những dấu hiệu mờ nhạt được kính viễn vọng Canada-France-Hawaii ghi lại đã giúp các nhà thiên văn học phát hiện 128 mặt trăng mới quay quanh sao Thổ, đưa hành tinh này trở thành 'vua mặt trăng' không thể tranh cãi trong Hệ Mặt Trời.
Phát hiện này nâng tổng số vệ tinh tự nhiên của sao Thổ lên 274, gần gấp đôi so với tổng số mặt trăng của tất cả các hành tinh khác cộng lại. Điều này càng củng cố vị thế của sao Thổ trước đối thủ chính là sao Mộc, hiện chỉ có 95 mặt trăng được xác nhận.
Tuần này, Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã chính thức công nhận khám phá của nhóm nghiên cứu. Các nhà khoa học đã công bố kết quả trên tạp chí arXiv vào ngày 10/3, song nghiên cứu này vẫn đang chờ được đánh giá chuyên môn.
"Chiến dịch quan sát kéo dài nhiều năm của chúng tôi đã mang lại một kho báu quý giá gồm các mặt trăng mới, giúp hé lộ về quá trình tiến hóa của quần thể vệ tinh bất thường của sao Thổ", nhà thiên văn Edward Ashton, tác giả chính của nghiên cứu từ Viện Thiên văn và Vật lý thiên văn tại Academia Sinica, Đài Loan, cho biết trong một tuyên bố.
Các mặt trăng mới được phát hiện nằm trong nhóm Bắc Âu (Norse) của sao Thổ – một tập hợp các mặt trăng có quỹ đạo nghịch hành (di chuyển ngược chiều với vòng quay của hành tinh) theo những quỹ đạo hình elip bên ngoài vành đai sao Thổ. 128 thiên thể mới này được xếp vào loại "mặt trăng bất thường", với đường kính chỉ khoảng 1-2 dặm và không phải hình cầu.
Do kích thước nhỏ và vị trí xa, các mặt trăng này có thể là những mảnh vỡ từ một mặt trăng lớn hơn đã bị phá hủy trong một vụ va chạm dữ dội – nhiều khả năng là với một mặt trăng khác của sao Thổ hoặc một sao chổi đi ngang qua. Theo các nhà thiên văn học, sự kiện này có thể đã xảy ra cách đây khoảng 100 triệu năm.
Việc phát hiện ra các mặt trăng này được thực hiện nhờ kính viễn vọng Canada-France-Hawaii (CFHT), hoạt động từ năm 2019-2021 để khảo sát bầu trời quanh sao Thổ. Ban đầu, nhóm nghiên cứu phát hiện 62 mặt trăng mới. Họ cũng nhận thấy dấu hiệu của một số lượng lớn các vật thể khác nhưng chưa thể xác nhận vào thời điểm đó.
"Biết rằng có thể còn nhiều mặt trăng khác chưa được phát hiện, chúng tôi đã quay lại quan sát cùng một khu vực trong 3 tháng liên tiếp vào năm 2023. Và đúng như dự đoán, chúng tôi đã tìm thấy thêm 128 mặt trăng mới. Theo ước tính của chúng tôi, sao Mộc sẽ khó có thể bắt kịp sao Thổ về số lượng mặt trăng", nhà thiên văn Edward Ashton cho biết.
Các nhà nghiên cứu cho biết họ sẽ tạm dừng việc săn tìm mặt trăng trong tương lai gần, ít nhất cho đến khi các kính viễn vọng tiên tiến có thể phát hiện được những tín hiệu mờ hơn.
"Với công nghệ hiện tại, chúng tôi khó có thể làm tốt hơn những gì đã đạt được đối với các mặt trăng của sao Thổ, sao Thiên Vương và sao Hải Vương", ông Ashton nhận định.
Theo Live Science
