Vị Trung tướng tài giỏi của QĐNDVN, địch nghe bí danh là kinh hồn bạt vía, được Bác Hồ tặng 3 bảo vật
Ông là vị tướng tài giỏi, là học trò thân cận được Bác Hồ tin tưởng đặc biệt tặng cho 3 bảo vật và có mối quan hệ sâu sắc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh.
Trung tướng Phạm Kiệt (1910 – 1975) tên thật là Phạm Quang Khanh, còn được biết đến với bí danh Tê Đơ (T2), sinh ngày 10/01/1910 tại xã Tịnh Minh, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Sinh ra trong 1 gia đình nhà nông có truyền thống yêu nước, cha là ông Phạm Quang Đình, 1 nông dân yêu nước tích cực tham gia vào phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp từ rất sớm. Mẹ của ông là bà Võ Thị Vàng, là hậu phương vững chắc, tạo điều kiện cho chồng con hoạt động cách mạng.
Chân dung Trung tướng Phạm Kiệt.
Trung tướng Phạm Kiệt là nhà quân sự tài ba của Quân đội nhân dân Việt Nam, ông gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 17/01/1931 và tích cực tham gia vào phong trào Xô viêt Nghệ Tĩnh.
Tháng 6/1931, ông bị mật thám bắt giữ, 3 lần chuyển nhà lao từ Quảng Ngãi, đến Lao Bảo rồi đén Buôn Mê Thuột, nơi giam giữ các đồng chí khác Nguyễn Chí Thanh và Trương Quang Giao. Trong thời gian bị giam giữ, ông và các đồng chí khác tích cực xây dựng tổ chức chi bộ trong nhà tù, bí mật đào tạo, hướng dẫn và trang bị kiến thức lý luận, kỹ năng cũng như phương pháp vận động quần chúng cho các đảng viên mới. Ông cũng là một trong những người đề xuất và lãnh đạo thành công các vụ vượt ngục cho nhiều nhà cách mạng, trong đó có Nguyễn Chí Thanh.
Năm 1943, sau khi mãn hạn tù, đồng chí Phạm Kiệt được chuyển đến Căng an trí Ba Tơ. Tại đây, ông tham gia Ủy ban vận động cứu quốc tỉnh Quảng Ngãi. Tháng 12/1944, ông và các đồng chí khác thành lập Tỉnh ủy Quảng Ngãi lâm thời, do Trương Quang Giao làm Bí thư.
Ngày 11/3/1945, ông được phân công làm đội trưởng đội du kích Ba Tơ, bên cạnh các thành viên khác là ông Nguyễn Khoách – đội phó, Nguyễn Đôn – chính trị viên đã chỉ đạo 17 thành viên và các dân tộc an hem Ba Tơ đánh chiếm đồn Ba Tơ, lật đổ chính quyền thực dân Pháp và thành lập chính quyền cách mạng địa phương.
Trung tướng Phạm Kiệt và Đội du kích Ba Tơ ngày ấy tuyên thệ hy sinh vì Tổ quốc.
Trong khoảng thời gian là đội trưởng đội du kích Ba Tơ, Trung tướng Phạm Kiệt đã dẫn dắt nhiều trận đánh lớn nhỏ khác nhau, đánh chiếm các địa bàn quan trọng của mình gồm: Chiến dịch Ma-Đrắc, mặt trận Phú Yên, đặc biệt là mặt trận phòng thủ Nha Trang 101 ngày đêm. Ông được gọi với bí danh Tê – đơ (T.deux, T2), mỗi lần địch nghe đến tên này đều phải kinh sợ.
Từ cuối năm 1949, đồng chí Phạm Kiệt được Trung ương giao nhiệm vụ tới Việt Bắc, trực tiếp tham gia các chiến dịch Biên giới và Hòa Bình. Năm 1952, ông được bổ nhiệm làm Cục phó Cục Bảo vệ, Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và là Hiệu phó Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn.
Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, Trung tướng Phạm Kiệt là người đề xuất các phương án tác chiến lên Đại tướng Võ Nguyên Giáp giúp quân ta dành chiến thắng tại trận đánh “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.
Trung tướng Phạm Kiệt (ở giữa) nghe Ban chỉ huy đồn biên phòng 34 báo cáo tác chiến.
Sinh thời, ông là người học trò được Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng và giao nhiều trọng trách quan trọng. Ông và vợ từng được Bác Hồ tặng 3 bảo vật đó là khẩu súng cacbin, chiếc đài radio và 1 khẩu súng lục. Gắn với những kỉ vật này là những câu chuyện được ghi lại trong lịch sử. Khi tặng khẩu súng cacbin cho đồng chí Phạm Kiệt, Bác Hồ đã nói: “Chú là người xông pha trận mạc, cần thứ này hơn Bác, Bác tặng chú đấy”. Còn khẩu súng lục hiệu Mo-de(mauser) Bác đã tặng cho bà Trần Thị Ngộ - phu nhân ông Phạm Kiệt dùng để tự vệ, Bác dặn : “Cô dùng nó để tự vệ và bảo vệ các cháu cho chú yên tâm nơi chiến trường nhé!…”.
Kỉ vật thứ 3 là chiếc đài radio Bác tặng Trung tướng Phạm Kiệt vào 1 ngày trung tuần tháng 5/1954, Bác Hồ gọi ông Phạm Kiệt và nói: Đây là chiếc đài mà Đờ Cát dùng suốt Chiến dịch Điện Biên Phủ. Chú Vương Thừa Vũ tặng Bác, nay Bác tặng lại chú vì đã có công đặc biệt xuất sắc góp phần thắng lợi Chiến dịch Điện Biên Phủ!”
Chiếc radio là bảo vật Bác Hồ tặng đồng chí Phạm Kiệt.
Hiện nay, 3 bảo vật này đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (Hà Nội).
Không chỉ là người học trò gần gũi với Bác Hồ, Trung tướng Phạm Kiệt còn có mối quan hệ sâu sắc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Năm 1958, ông được thăng quân hàm lên Đại tá. Vào đầu năm 1960, Đại tá Phạm Kiệt chuyển sang làm Thứ trưởng Bộ Công an. Tháng 4 năm 1961, ông được thăng quân hàm lên Thiếu tướng và được bổ nhiệm làm Tư lệnh kiêm Chính ủy của lực lượng Công an nhân dân vũ trang (nay là lực lượng Biên phòng). Tháng 4 /1974, ông được thăng quân hàm lên Trung tướng.
Tướng Phạm Kiệt qua đời vào ngày 23/11/1975 và được an táng tại Hà Nội. Ông được Đảng và Nhà nước truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh ngay trong ngày ông từ trần và được truy phong danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 25/7/2012.
