Gia đình vị giáo sư ‘khai sơn, phá thạch’ nền Toán học Việt Nam: Dòng dõi quý tộc, 2 thế hệ là GS, tiến sĩ
Vị giáo sư này là ‘cây đại thụ’ của nền toán học Việt Nam, là 1 trong 2 người Việt nam đầu tiên bảo vệ thành công luận án phó tiến sĩ khoa học tại đại học danh tiếng Lomonosov (Liên Xô cũ).
Giáo sư Hoàng Tụy (1927 – 2019) sinh ra tại làng Xuân Đài, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam. Ông sinh ra trong 1 gia đình dòng dõi quý tộc, có truyền thống học tập, yêu nước. Ông nội của ông là cụ Hoàng Văn Bảng đỗ Cử nhân, từng giữ chức Án sát sứ nhiều tỉnh như: Quảng Ngãi, Quảng Bình, Quảng Nam, Hà Tĩnh. Cụ Hoàng Văn Bảng chính là em ruột của Tổng đốc Hà Nội Hoàng Diệu - nhà yêu nước chống thực dân Pháp xâm lược nửa cuối thế kỷ XIX.
Chân dung giáo sư Hoàng Tụy.
Tiếp nối truyền thống của cha ông, GS Hoàng Tụy là 1 trong những ‘cây đại thụ’ của nền Toán học Việt Nam với những đóng góp to lớn, để lại dấu ấn trong giới khoa học trong nước và quốc tế. Những đóng góp xuất sắc của ông trong lĩnh vực tối ưu hóa toán học, đặc biệt là lý thuyết tối ưu toàn cục, đã đưa tên tuổi của Việt Nam lên bản đồ toán học thế giới.
Hiếm có 1 nhà khoa học nào ở tuổi 90 vẫn có công bố quốc tế như GS Hoàng Tụy. Trước đó, GS Hoàng Tụy từng có nhiều bài báo được công bố ở trong nước và nước ngoài. Năm 1959, ông công bố bài báo đầu tiên về lý thuyết hàm thực trong báo cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, đến năm 2017, giáo sư Hoàng Tụy đã có 171 công trình xuất bản trên các tạp chí toán học hàng đầu như Mathematical Programming, JOGO, Optimization, Math. Operation Research, JOTA, SIAM J. Optim…
Trong lĩnh vực về thuật toán tối ưu, bài báo "Concave programming under linear constraints" đăng trên Soviet Math. 5 (1964), 1437 - 1440 được giới chuyên môn về tối ưu hóa trên thế giới coi là công trình đánh dấu sự ra đời của lý thuyết tối ưu toàn cục tất định, trong đó giáo sư đã đề xuất phương pháp cắt (lát cắt Tụy - Tuy’s cut) để giải bài toán quy hoạch lõm: tìm nghiệm cực tiểu x* của một hàm lõm f trên tập lồi đa diện D. Theo số liệu từ Mathematical Reviews thì công trình về tối ưu toàn cục của ông đã có 1071 số lần được trích dẫn và 827 số người trích dẫn.
Với những đóng góp to lớn, ông được giao trọng trách Viện trưởng Viện toán học giai đoạn 1980 – 1990 và có công lớn dẫn dắt Viện phát triển và đưa nền Toán học Việt Nam lên tầm cao mới.
Với trên 100 công trình khoa học có uy tín, tổng biên tập hai tạp chí Toán học ở Việt Nam và là ủy viên ban biên tập 3 tạp chí Toán học quốc tế, GS Hoàng Tụy đã được tôn vinh ở trong nước và ngoài nước với các giải thưởng lớn như: Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt đầu (năm 1996) về khoa học công nghệ cùng với GS Tạ Quang Bửu, GS Lê Văn Thiêm, GS Nguyễn Văn Hiệu…; Giải thưởng Phan Chu Trinh (năm 2010).
GS Hoàng Tụy trong 1 buổi giảng bài.
Tiếp nối truyền thống của gia đình, các con của GS Hoàng Tụy cũng đều là những người thành công ở lĩnh vực riêng. Hoàng Dương Tùng – con cả của GS Hoàng Tụy là tiến sĩ, hiện làm việc ở Bộ Tài nguyên và môi trường. Hoàng Hồng Hà con thứ 2 là kỹ sư tin học (Đại học Bách khoa). Con trai thứ 3 của GS Hoàng Tụy là Hoàng Dương Tuấn hiện là giáo sư Đại học Sydney (Úc) và người con trai út là Hoàng Dương Tiến hiện đang là kỹ sư. Dù không có ai theo nghiệp bố thế nhưng những thành viên trong gia đình giáo sư Hoàng Tụy đều có những đóng góp cho đất nước ở các lĩnh vực khác nhau.
