Vương triều phong kiến Việt Nam duy nhất không cần sắc phong từ Trung Hoa, từ chối cống nạp

Lịch sử vương quyền Việt Nam ghi nhận nhà Trần là triều đại lẫy lừng bậc nhất. Xét về quân sự, nhà Trần lãnh đạo nhân dân Đại Việt 3 lần đánh đuổi quân Mông Cổ. Xét về văn hóa, đây là vương triều phát khởi của trào lưu tư tưởng Thiền học, đánh dấu bằng sự xuất hiện của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Dưới thời nhà Trần (1226 – 1400), Đại Việt vô cùng thịnh vượng.

Đáng chú ý, “Lịch triều hiến chương loại chí” chép lại rằng, nhà Trần trong 175 năm tồn tại không nhận sắc phong của Trung Hoa: “Các vua Trần khi được nhường ngôi không cầu nước Tàu phong cho bao giờ”.

Nên nhớ, thời phong kiến, Trung Hoa cho rằng mình là nước lớn, vượt trội hoàn toàn nên được quyền bắt các nước xung quanh phụ thuộc vào mình, tự xưng là “thiền triều”. Để không ảnh hưởng đến hòa khí hai nước, nhiều triều đại Việt Nam chấp nhận việc nhận sắc phong, triều cống cho phương Bắc.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dù chấp nhận chuyện sắc phong và triều cống nhưng Việt Nam và Trung Hoa không phải quan hệ chư hầu và tông chủ. Đây là phương pháp ngoại giao biết người biết ta, lấy nhu khắc cương, giả danh thần phục. Điều đó thể hiện trong cách thức sắc phong. Nhiều vua Việt khi lên ngôi không cần lên phương Bắc cầu phong mà chính Trung Hoa chủ động sai sứ sang sắc phong. Đó là thời Trần Thái Tông (1225 – 1258), Trần Thánh Tông (1258 – 1278), Trần Nhân Tông (1279 – 1293).

Dưới thời nhà Trần, Đại Việt chẳng những không cần Trung Hoa sắc phong mà còn từ chối nộp lương thực, quân lính cho nhà Nguyên đi đánh Đại Lý, Vân Nam hay Chiêm Thành. Các vua Trung Hoa khi ấy rất tức giận nhưng cũng đành phải bỏ qua cho các vua Trần.

Trước nhà Trần, thời nhà Lê cũng từng ghi dấu ấn với việc năm 990 Lê Hoàn lên ngôi nhưng nhất quyết không quỳ khi tiếp chiếu chỉ sắc phong của phương Bắc. Chuyện này được chép lại rất rõ trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư.