Vén màn nguồn gốc lâu đời của dòng họ Nguyễn ở Việt Nam, thủy tổ là nhân vật ít ai ngờ đến

Họ Nguyễn là một họ của người Á Đông, phổ biến nhất của Việt Nam. Họ Nguyễn cũng có ở Trung Quốc và Triều Tiên nhưng số lượng ít hơn. Cuộc điều tra dân số năm 2022 cho biết, họ Nguyễn có đến hơn 90 triệu người trên toàn thế giới (năm 2023 là hơn 100 triệu người). Riêng ở nước ta, họ này chiếm đến khoảng 40%, đông nhất. Còn so với thế giới, họ Nguyễn đứng thứ 4 về số lượng, chỉ sau họ Lý, Trương và Vương của Trung Quốc.

Họ Nguyễn không chỉ đông dân số mà còn lâu đời ở Việt Nam. Có rất nhiều người nổi tiếng, anh hùng dân tộc mang họ này. Có thể kể đến như thượng đẳng tối linh, nhất phúc thần của nước Việt, đứng đầu trong bốn vị thánh bất tử là Đức Thánh Tản Viên – Nguyễn Tuấn. Ông là người có tài đức, giúp dân, giúp nước.

Tìm hiểu về tổ tiên họ Nguyễn Việt Nam, Hội người họ Nguyễn nước ta đã có nhiều tư liệu minh chứng Kinh Dương Vương là thủy tổ dòng họ này. Kinh Dương Vương mang họ Nguyễn (Nguyễn Quảng), lập ra nước Xích Quỷ thời tiền sử năm 2879 TCN. Tại Bắc Ninh ngày nay còn nhiều di ấn văn hóa, lịch sử về Kinh Dương Vương như Luy Lâu, đền thờ, lăng mộ của ngài ở thôn Á Lữ, xã Đại Đồng Thành, huyện Thuận Thành; chùa Phật Tích xã Phật Tích, huyện Tiên Du; chùa Keo ở xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành…

Kinh Dương Vương là nhân vật truyền thuyết Việt Nam. Ông không chỉ là thủy tổ họ Nguyễn mà còn là thủy tổ dân tộc Việt Nam. Dã sử chép lại rằng, Kinh Dương Vương tên húy là Lộc Tục, người hình thành nhà nước sơ khai đầu tiên vào năm Nhâm Tuất (khoảng 2879 TCN), đặt quốc hiệu Xích Quỷ, đóng đô ở Hồng Lĩnh (nay là Ngàn Hống, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh). Về sau kinh đô được dời đến Ao Việt (Việt Trì).

Sau này Kinh Dương Vương truyền ngôi cho con trai là Lạc Long Quân. Sự nghiệp của vị thủy tổ này được nối tiếp bởi Lạc Long Quân và các vua Hùng.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến từ các chi – phái thuộc hậu duệ của Nguyễn Bặc lại cho rằng vị đại thần này là Đức Thái thủy tổ của dòng họ Nguyễn Đại Tông. Nguyễn Bặc là con trai Nguyễn Thước, gia tướng của Dương Đình Nghệ. Luồng ý kiến này còn cho rằng Nguyễn Trãi, các chúa Nguyễn và vua Nguyễn sau này cũng là con cháu dòng họ.