Ngôi chợ Việt Nam nhận kỷ lục lâu đời nhất nhì thế giới có tên cực lạ, gắn với vị thánh nổi tiếng

Đi đến làng Vân La Thị, xã Hồng Vân, huyện Thường Tín, TP Hà Nội sẽ thấy một ngôi chợ đặc biệt, lâu đời nhất Việt Nam – Chợ Mới Ông Già. Đây là nơi mà cha của Chử Đồng Tử - Chử Cù Vân từng ngồi bán cá. Cái tên của nó được hình thành bởi dấu tích hành nghiệp của hai cha con vị thánh nổi tiếng. Được biết, Chử Đồng Tử và Chử Cù Vân vốn là người làng Chử Xá, nay thuộc xã Văn Đức, huyện Gia Lâm, Hà Nội.

Sinh thời hai cha con Chử Cù Vân rất thương yêu nhau. Sau biến cố cháy nhà, họ chỉ còn lại duy nhất một chiếc khố che thân. Từ đó hai người chuyên mò cua bắt cá ở bờ sông Cái (đoạn chảy qua bãi đất tổng Xâm Hồng và bãi Tự Nhiên, nay là xã Hồng Vân, huyện Thường Tín, TP Hà Nội). Hàng ngày ông Chử Cù Vân lại đưa tôm cá ra chợ bán.

Ngày ấy người dân không trả bằng tiền mà đổi bằng gạo, rau… Lâu dần chỗ mọi người tập trung mua bán thành cái chợ, có tên Chợ Mới Ông Già.

Thời nhà Lý, Chợ Mới Ông Già nằm trong vùng đắp đê chống lũ nên bị di dời đến địa điểm hiện nay nó tọa lạc. Gò đất chợ cũ biến thành nơi an táng hài nhi, đánh đống rơm rạ sau vụ mùa. Dân làng ở đây nhớ công ơn người dựng chợ nên lập miếu thờ ở gần đó. Nhưng sau này nó cũng bị san bằng trong quá trình trùng tu đê, hiện chỉ còn là đất nông nghiệp.

Chợ Mới Ông Già thuở đầu là một trong những ngôi chợ sầm uất nhất trấn Sơn Nam, chỉ sau chợ Bằng và chợ Vôi. Ngôi chợ này rộng đến hàng chục mẫu Bắc Bộ, bên trong có các dãy quán lợp ngói, xây bằng gạch. Chợ này họp quanh năm nhưng riêng súc vật, gia cầm thì bán theo chợ phiên (1 tháng 6 kỳ, vào những ngày mùng 3 và mùng 8).

Nói về vị trí, Chợ Mới Ông Già nằm ở nơi thuận tiện đi lại và mua bán. Từ Thái Bình, Nam Định lên sẽ đi bằng đường thủy theo sông Hồng. Từ Kinh Bắc, Hưng Yên thì chỉ một chuyến đò là đến. Còn từ Hòa Bình, Sơn Tây xuống thì đi đường bộ, qua thành Thăng Long nửa ngày đi bộ.

Thời kháng chiến chống Pháp, Chợ Mới Ông Già bị tàn phá nặng nề, đến khi hòa bình trở lại, các chợ mới mọc lên, nhu cầu mua bán cũng khác, ngôi chợ này dần không còn thích hợp nữa. Vị thế trung tâm buôn bán, trao đổi hàng hóa của nó cũng mất đi. Đến nay Chợ Mới Ông Già chỉ còn là chợ nhỏ ở tầm liên xã.

Nếu xét về thời gian lịch sử ra đời, có lẽ Chợ Mới Ông Già là ngôi chợ có tuổi đời lâu nhất ở Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung. Vào năm 2020 Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục Chợ Mới Ông Già là ngôi chợ lâu đời gắn liền với truyền thuyết về cha con Chử Đồng Tử thời Hùng Vương tại Việt Nam.

Năm 2022, ông Mai Văn Ngần – Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Vân chia sẻ với Dân Việt về việc chính quyền và người dân đã đề xuất được phục dựng hình ảnh Chử Cù Vân bán cá trên chính khu đất xưa ông ngồi. Bên cạnh đó là một ngôi đền thờ để giáo dục, nhắc nhở các thế hệ sau này hiểu, tri ân công trạng của Chử Đồng Tử - một vị thánh trong Tứ Bất Tử của Việt Nam.