Dòng họ lừng danh từng được Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon về thăm, làm dấy lên nhiều tin đồn
Ông Ban Ki-moon (phiên âm Phan Cơ Văn) là nhân vật nổi tiếng trong giới chính trị. Ông từng đảm nhận vị trí Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc trong 8 năm (từ 2007-2016). Trước đó ông từng là Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc.
Người dân Việt Nam đến nay vẫn nhớ về sự kiện năm 2015, khi ông Ban Ki-moon đến Việt Nam, đích thân ghé nhà thờ họ Phan Huy tại Sài Gòn, Hà Nội. Chuyến thăm này mang tính chất cá nhân nên diễn ra khá âm thầm. Ông Phan Huy Thanh – trưởng chi 2, dòng họ Phan Huy ở Hà Nội từng chia sẻ với báo chí rằng 2 tuần trước khi ông Ban Ki-moon đến, 1 nữ phiên dịch đã đến thông báo trước với họ song không nói rõ thời gian cụ thể Tổng Thư ký LHQ xuất hiện.
Trong chuyến đi năm đó, ông Ban Ki-moon gây ấn tượng với người dân nhờ sự thân thiện, dễ gần. Ông đích thân bắt tay từng người trong dòng họ, nói “cảm ơn” bằng tiếng Việt và còn viết lưu bút. Bút tích của ông Ban Ki-moon được dịch ra như sau: “Tôi rất xúc động khi viếng thăm và tỏ lòng thành kính sâu sắc trước ngôi nhà thờ Phan Huy Chú và các thành viên khác của dòng họ Phan. Cảm ơn dòng họ đã giữ gìn và bảo quản nhà thờ dòng họ này. Là một người con của dòng họ Phan, giờ đây giữ chức Tổng Thư ký của Liên Hợp Quốc, tôi tự hứa với bản thân sẽ cố gắng làm theo những lời dạy của tổ tiên”.
Cho đến nay, việc ông Ban Ki-moon có gốc gác từ Việt Nam hay không vẫn là điều gây tranh cãi. Không có bất cứ tuyên bố chắc chắn nào từ người trong cuộc nên tất cả vẫn chỉ là suy đoán. Bàn về chuyện này, ông Phan Văn Đính – Tổng thư ký Hội đồng Phan tộc Việt Nam từng trả lời Dân Trí: “Ông Ban Ki Moon họ Phan nhưng họ Phan ở Hàn Quốc chứ không phải họ Phan ở Việt Nam. Cả Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc đều có họ Phan”.
Dù ông Ban Ki-moon có phải có gốc gác từ Việt Nam hay không, cũng không thể phủ nhận họ Phan là một trong những dòng họ nổi tiếng, có truyền thống vẻ vang của nước ta. Họ Phan đứng thứ 6 trong số những họ phổ biến tại Việt Nam, chiếm 4,5% dân số. Trong đó, dòng họ Phan Huy mà ông Ban Ki-moon từng ghé thăm được đánh giá là nổi trội với truyền thống văn chương, khoa bảng từ lâu đời.
Nhiều đời họ Phan Huy định cư tại xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh (xưa là làng Thu Hoạch, tổng Canh Hoạch, huyện Thiên Lộc, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An). Từ đời Phan Huy Ích thì chuyển đến Sài Sơn, Quốc Oai (thôn Đa Phúc) để định cư.
Trong dòng họ Phan có nhiều cá nhân kiệt xuất , có thể kể đến như Phan Thanh Giản, Lê Đức Thọ (tên thật Phan Đình Khải), Võ Văn Kiệt (tên thật Phan Văn Hòa), Phan Văn Khải, Phan Bội Châu, Phan Huy Chú, Phan Huy Cẩn, Phan Đình Phùng, Phan Châu Trinh…
Dòng họ duy nhất ở Việt Nam nhận kỷ lục Guinness nhờ thành tích khoa bảng vô tiền khoáng hậu
Vượt qua nhiều dòng họ có truyền thống hiếu học khác, họ Ngô Lý Trai được trao kỷ lục Guinness Việt Nam nhờ thành tích đáng tự hào về khoa bảng.