Bác sĩ người Pháp từng giúp người Việt ngăn chặn đại dịch đáng sợ nhất lịch sử, 'cha đẻ' TP. Đà Lạt

Alexandre Yersin là một bác sĩ người Pháp gốc Thụy Sĩ. Ông được biết đến là người đã tìm ra vi khuẩn lây bệnh dịch hạch, đồng thời là người có công lớn trong việc ngăn chặn đại dịch này ở Việt Nam.

Alexandre Yersin sinh ngày 22/9/1863 tại Thụy Sỹ. Sau khi tốt nghiệp trung học, Yersin muốn theo đuổi ngành Y. Tuy nhiên, thời đó chỉ những người mang quốc tịch Pháp mới được theo đuổi ngành này. Vì vậy, Yersin đã đổi quốc tịch, sang Pháp làm việc ở viện Pasteur Paris. Ông là một trong những học trò xuất sắc của nhà bác học Louis Pasteur. Năm 1888 ông tốt nghiệp bác sĩ y khoa với luận án Tiến sĩ y khoa tại Trường đại học Paris.

Năm 1894, bệnh dịch hạch hoành hành và trở thành đại dịch tại Quảng Đông, Hồng Kông - Trung Quốc. Bác sĩ A. Yersin được cử đến Hồng Kông để nghiên cứu về dịch bệnh này. Trong điều kiện thiếu thốn thiết bị y tế, ông phải tự xây dựng phòng thí nghiệm bằng tre nứa thô sơ, với các dụng cụ thí nghiệm, kính hiển vi,… do ông mang theo, bác sĩ Yersin đã miệt mài tự tìm tòi nghiên cứu và kết quả, ông đã phát hiện ra trực khuẩn dịch hạch, tác nhân gây bệnh dịch hạch. Sau đó, ông đã nhanh chóng điều chế ra huyết thanh ngừa bệnh và chữa trị thành công bệnh này.

Trái ngược với những lính Pháp mang súng, đạn sang Việt Nam thì Yersin mang thuốc men và kiến thức y khoa giúp người dân Việt Nam chữa bệnh. Năm 1895, với tình yêu với Việt Nam, ông đã mở viện Pasteur ở Nha Trang. Năm 1902, Yersin mở trường Đại học Y Đông Dương, tiền thân của Đại học Y Hà Nội ngày nay. Khóa đầu tiên chỉ có đúng 29 sinh viên, được đích thân Yersin giảng dạy. Trường hoạt động theo mô hình của Pháp, sáng học lý thuyết trên lớp, chiều đến viện học thực hành. Yersin cũng là hiệu trưởng đầu tiên của trường này. Sau 2 năm khi mọi thứ đã hoạt động hiệu quả, ông xin từ nhiệm, trở về Nha Trang.

Bên cạnh việc đam mê y học và trở thành 1 bác sĩ, Yersin còn yêu thích thám hiểm. Ông là người đã khám phá ra cao nguyên Lâm Viên vào năm 1893– 1 nơi có khí hậu rất mát mẻ và dễ chịu. Vì vậy, ông đã đề xuất với chính phủ Pháp xây dựng 1 khu nghỉ dưỡng tại đây. Cuối năm 1899, hai trạm hành chính được thiết lập tại Tánh Linh và trên cao nguyên Lâm Viên - Lang Biang. Đây có thể được xem là văn kiện chính thức thành lập trạm điều dưỡng trên cao nguyên Lang Biang, tiền thân của thành phố Đà Lạt sau này.

Alexandre Yersin qua đời ngày 1/3/1943 và được chôn cất tại Suối Dâu (Cam Lâm, Khánh Hòa), với di nguyện nằm mãi ở mảnh đất này.