Phát hiện loài động vật duy nhất ngoài con người biết 'phẫu thuật cứu sống đồng loại'
Loài động vật nhỏ bé này được phát hiện có thể cắt cụt và làm sạch vết thương để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng loài kiến ở Florida thực hiện phẫu thuật cứu sống đồng loại của chúng. Chúng là loài động vật thứ hai trên thế giới được biết đến có thể làm điều này — cùng với con người.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng loài kiến thợ mộc Florida ( Camponotus floridanus) xác định vết thương ở chân tay của những con cùng tổ, sau đó xử lý chúng bằng cách vệ sinh sạch sẽ hoặc cắt cụt. Nhóm nghiên cứu đã công bố phát hiện của mình vào thứ ba (ngày 2 tháng 7) trên tạp chí Current Biology.
"Đây thực sự là trường hợp duy nhất trong thế giới động vật mà hành vi cắt cụt chi tinh vi và có hệ thống của một cá thể do một thành viên khác cùng loài thực hiện", tác giả đầu tiên của nghiên cứu, Erik Frank , một nhà sinh thái học hành vi tại Đại học Würzburg ở Đức, cho biết trong một tuyên bố.
Năm 2023, nhóm của Frank phát hiện ra rằng một loài kiến châu Phi, Megaponera analis, có thể điều trị vết thương bị nhiễm trùng ở những con kiến cùng tổ bằng một chất kháng khuẩn được sản sinh trong tuyến của chúng. Kiến thợ mộc Florida không có tuyến tương đương, vì vậy nhóm muốn tìm hiểu xem loài này xử lý vết thương ở những thành viên trong đàn như thế nào.
Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã xem xét hai loại vết thương ở chân: vết rách ở xương đùi và vết rách ở phía dưới xương chày. Trong các thí nghiệm, họ quan sát thấy rằng loài kiến xử lý vết thương ở xương đùi của các thành viên trong tổ bằng cách làm sạch vết thương bằng miệng trước khi cắt cụt chân bằng cách cắn liên tục, trong khi vết thương ở xương chày chỉ được xử lý bằng cách làm sạch.
Các ca phẫu thuật đã mang lại những cải thiện đáng kể về khả năng sống sót của bệnh nhân kiến. Tỷ lệ sống sót đối với chấn thương xương đùi được cải thiện từ dưới 40% lên 90 đến 95% khi thực hiện cắt cụt, trong khi tỷ lệ sống sót đối với chấn thương xương chày được cải thiện từ 15% lên 75% sau khi làm sạch.
Các nhà khoa học cho rằng kiến chỉ cắt cụt các vết thương ở xương đùi, chứ không phải tất cả các vết thương ở chân, vì tốc độ bị hạn chế. Việc cắt cụt chi của kiến mất ít nhất 40 phút để hoàn thành.
Sau khi nghiên cứu các bản quét vi-CT của loài kiến, các nhà nghiên cứu suy đoán rằng tổn thương ở các cơ bơm máu ở xương đùi khiến lưu thông máu chậm lại. Điều này có nghĩa là máu chứa vi khuẩn sẽ mất nhiều thời gian hơn để xâm nhập vào cơ thể, cho phép loài kiến có đủ thời gian để cắt cụt chi. Trong khi đó, xương chày của kiến có tương đối ít mô cơ, do đó, nhiễm trùng có thể lây lan nhanh hơn. Điều này có nghĩa là việc cắt cụt sẽ mất quá nhiều thời gian để kiến ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn có hại, vì vậy thay vào đó, chúng tập trung vào việc làm sạch vết thương.
Frank cho biết: "Những con kiến có khả năng chẩn đoán vết thương, xem vết thương có bị nhiễm trùng hay vô trùng không và điều trị vết thương đó trong thời gian dài bởi những cá thể khác - hệ thống y tế duy nhất có thể sánh ngang với hệ thống y tế của con người".
Các nhà nghiên cứu cho biết khả năng xác định và điều trị vết thương một cách có chọn lọc của loài kiến là bẩm sinh và họ không tìm thấy bằng chứng về khả năng học hỏi.
Các nhà khoa học hiện đang mở rộng nghiên cứu của họ sang các loài kiến khác không sở hữu tuyến kháng khuẩn đặc biệt để xem liệu những loài kiến khác có khả năng phẫu thuật hay không.
