Tại sao mặt trời làm con người hắt hơi? Cứ 3 người thì có 1 người có phản ứng này
Những người hắt hơi dưới ánh sáng chói, chẳng hạn như mặt trời, có thể mắc hội chứng bùng phát helio-nhãn khoa trội trên nhiễm sắc thể thường, hay còn gọi là ACHOO.
Khi bạn bước ra khỏi một tòa nhà tối tăm dưới ánh nắng chói chang, bạn có đột nhiên muốn hắt hơi không? Nếu vậy, bạn không phải là người duy nhất — cứ 3 người thì có tới 1 người có phản ứng này.
Phản xạ này, được gọi là phản xạ hắt hơi do ánh sáng, đã được quan sát thấy ít nhất từ thế kỷ thứ tư trước Công nguyên, khi nhà triết học và nhà khoa học người Hy Lạp cổ đại Aristotle đặt ra câu hỏi : "Tại sao người ta lại dễ hắt hơi hơn sau khi nhìn vào mặt trời?"
Theo Phòng khám Cleveland , hay ACHOO, phản xạ hắt hơi bằng ánh sáng còn được gọi là "hội chứng bộc phát helio-nhãn cầu trội trên nhiễm sắc thể thường". Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia, phản xạ này là một đặc điểm di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường, nghĩa là một người có 50% cơ hội thừa hưởng phản ứng này với ánh sáng nếu cha mẹ ruột của họ mắc phải .
Hắt hơi ảo giác thường xảy ra sau khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh như ánh sáng mặt trời và thường xảy ra nhất khi di chuyển từ bóng tối sang ánh sáng, chẳng hạn như sau khi bật đèn trong phòng tối. Tiến sĩ David Lang , Chủ tịch Khoa Dị ứng và Miễn dịch Lâm sàng tại Viện Hô hấp tại Phòng khám Cleveland, nói với Live Science: “Nó không được kích hoạt bởi bước sóng ánh sáng đặc biệt mà là do sự thay đổi cường độ ánh sáng”.
Mức độ nghiêm trọng của phản xạ hắt hơi có thể khác nhau ở mỗi người. Đối với một số người, hắt hơi ảo giác chỉ thỉnh thoảng xảy ra. Đối với những người khác, đèn sáng có thể gây ra hắt hơi không kiểm soát được nhiều lần liên tiếp, Phòng khám Cleveland lưu ý.
Một nghiên cứu năm 1995 phát hiện ra rằng 33% trong số khoảng 370 bệnh nhân được hỏi tại một phòng khám mắt ở Alabama đã bị hắt hơi do ánh sáng. Một nghiên cứu gần đây hơn vào năm 2019 ở Trung Quốc phát hiện ra rằng khoảng 25% trong số khoảng 3.400 người được kiểm tra đã biểu hiện phản ứng này. Các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chính xác điều gì gây ra hiện tượng hắt hơi. Một khả năng là ánh sáng mạnh có thể kích thích dây thần kinh sinh ba, dây thần kinh có nhiều nhánh tỏa khắp khuôn mặt. Lang cho biết, ánh sáng kích thích nhánh dẫn đến mắt có thể cũng kích thích nhánh dẫn đến mũi.
Trong một nghiên cứu năm 2010 , các nhà nghiên cứu tại công ty xét nghiệm di truyền 23andMe ở California đã phát hiện ra hai đột biến liên quan đến hắt hơi do ánh sáng. Ngoài ra, nghiên cứu năm 1995 của Alabama phát hiện ra rằng hắt hơi do ánh sáng cũng có thể liên quan đến việc lệch vách ngăn mũi. Trong khi đó, một nghiên cứu năm 2019 tại Nhật Bản đã phát hiện ra mối liên hệ tiềm ẩn giữa phản xạ này và chứng đau nửa đầu.
Tiến sĩ William Howland , giám đốc y tế của Nghiên cứu lâm sàng Orion ở Austin cho biết: "mặc dù nó có thể làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn trên đường cao tốc hoặc nếu bạn đang biểu diễn nhào lộn hoặc ở vùng ngoại ô" nhưng nói chung là hoàn toàn vô hại. "Cách chính để kiểm soát chứng hắt hơi do ảo giác là đeo kính râm khi ra ngoài. Thuốc kháng histamine thường ảnh hưởng đến dị ứng không ảnh hưởng đến phản xạ này", ông chia sẻ thêm.
Howland cho biết: “Một cách tiềm năng khác để ngăn chặn hiện tượng hắt hơi ảo giác "là tạo áp lực lên nhân trung, rãnh dưới giữa mũi, bằng ngón tay theo chiều ngang". "Giống như tự tạo cho mình một bộ ria mép bằng ngón tay vậy." Một nghiên cứu năm 2019 ở Úc cho thấy áp lực này có thể làm giảm bớt sự kích thích mà dây thần kinh sinh ba có thể gặp phải từ ánh sáng chói hoặc cản trở các tín hiệu thần kinh có thể giúp kích hoạt hắt hơi do ánh sáng.
