Tổng thống Zelensky nhận tin vui sau khi bị Hoa Kỳ đóng băng viện trợ quân sự, cắt đứt tình báo
Các quốc gia Liên minh châu Âu sẽ tăng chi tiêu quốc phòng cà cam kết hỗ trợ cho Ukraine sau khi ông Donald Trump đình chỉ viện trợ quân sự cho Kyiv làm dấy lên lo ngại rằng quốc gia này không còn có thể chắc chắn về sự bảo vệ của Hoa Kỳ.
Tại hội nghị thượng đỉnh tại Brussels, các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia Liên minh châu Âu cùng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sẽ thảo luận về tình hình an ninh của khu vực và cam kết hỗ trợ Kiev. Tuy nhiên, việc Hungary từ chối thông qua tuyên bố ủng hộ Kyiv có thể khiến suy giảm sự đoàn kết của khối.
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh các quyết định chính sách quốc phòng đầy kịch tính xuất phát từ nỗi lo sợ rằng Nga có thể mở rộng hành động quân sự sang một quốc gia EU tiếp theo và châu Âu không thể trông cậy vào sự hỗ trợ của Hoa Kỳ.
Các nhà lãnh đạo châu Âu họp khẩn ngày 17/2. Ảnh Euro News
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khẳng định ông cam kết với liên minh an ninh NATO kết nối Bắc Mỹ và Châu Âu. Nhưng ông cũng nói rằng châu Âu phải chịu trách nhiệm nhiều hơn về an ninh của mình và trước đó đã ám chỉ rằng Hoa Kỳ sẽ không bảo vệ một đồng minh NATO không chi đủ tiền cho quốc phòng.
Quyết định chuyển từ sự ủng hộ mạnh mẽ của Hoa Kỳ dành cho Ukraine sang lập trường hòa giải hơn với Nga đã khiến người châu Âu vô cùng lo ngại vì họ coi Nga là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh của họ. "Tôi muốn tin rằng Hoa Kỳ sẽ sát cánh cùng chúng ta. Nhưng chúng ta phải sẵn sàng nếu điều đó không xảy ra", Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu về cuộc chiến ở Ukraine trong bài phát biểu trước toàn thể người dân Pháp vào đêm trước hội nghị thượng đỉnh.
Trước tình hình nghiêm trọng của thời điểm này, Tổng thống Macron cho biết Pháp sẵn sàng thảo luận về việc mở rộng sự bảo vệ mà kho vũ khí hạt nhân của nước này cung cấp cho các đối tác châu Âu.
Vào thứ Ba, các đảng muốn thành lập chính phủ tiếp theo của Đức đã đồng ý nới lỏng giới hạn vay để cho phép chi thêm hàng tỷ euro cho quốc phòng. Ủy ban Châu Âu - cơ quan điều hành của EU - cũng công bố các đề xuất mà họ cho biết có thể huy động tới 800 tỷ euro (862,9 tỷ đô la) cho quốc phòng châu Âu, bao gồm kế hoạch vay tới 150 tỷ euro (161,8 tỷ đô la) để cho các chính phủ EU vay.
Các nhà ngoại giao mong đợi các nhà lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh sẽ hoan nghênh rộng rãi các đề xuất và chỉ thị cho các quan chức nhanh chóng chuyển chúng thành dự thảo luật. Sau đó, các thành viên EU sẽ phải đồng ý về những điều cốt lõi, điều này sẽ không dễ dàng.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong một hội nghị tại Lancaster House ở London, ngày 2/3/2025. Ảnh: Getty Images
Về vấn đề Ukraine, hầu như tất cả các nhà lãnh đạo EU đều muốn trấn an Tổng thống Zelenskiy rằng ông vẫn có thể trông cậy vào sự ủng hộ của châu Âu sau cuộc đụng độ dữ dội với ông Trump tại Phòng Bầu dục vào tuần trước. Nhưng cho đến nay các thành viên EU vẫn chưa thể thống nhất về đề xuất của người đứng đầu chính sách đối ngoại Kaja Kallas về việc đưa ra con số viện trợ quân sự mà họ sẽ cam kết cho Ukraine trong năm nay.
Các quan chức đã đề xuất EU nên cam kết cung cấp ít nhất 20 tỷ euro trong năm nay, giống như đã làm vào năm 2024.
Kế hoạch này dự kiến mỗi quốc gia thành viên EU sẽ đóng góp tùy theo quy mô nền kinh tế của mình, trong bối cảnh các quốc gia Bắc Âu, vùng Baltic và Hà Lan phàn nàn rằng một số quốc gia lớn hơn như Pháp, Ý và Tây Ban Nha chưa làm đủ.
Pháp, Ý và Tây Ban Nha bác bỏ những cáo buộc này, cho rằng ước tính của công chúng không phản ánh đúng giá trị thực sự của khoản viện trợ quân sự mà họ dành cho Ukraine.
Theo bản dự thảo mà Reuters xem được, các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ kêu gọi các quan chức "thúc đẩy nhanh chóng các sáng kiến, đáng chú ý là sáng kiến của Đại diện cấp cao (Kallas), nhằm phối hợp tăng cường hỗ trợ quân sự của EU cho Ukraine". Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu văn bản về Ukraine có được tất cả 27 nhà lãnh đạo thông qua hay không do mối đe dọa phủ quyết từ Thủ tướng Hungary Viktor Orban, một đồng minh của ông Trump và cũng duy trì mối quan hệ hữu nghị với Điện Kremlin.
Trong lá thư gửi Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa vào thứ Bảy, Orban cho biết có "những khác biệt chiến lược trong cách tiếp cận của chúng tôi đối với Ukraine mà không thể giải quyết được".
