Các quan chức châu Âu sốc trước động thái bất ngờ của chính quyền Donald Trump với Ukraine và Nga
Các quan chức châu Âu đã bị sốc và bất ngờ trước động thái của chính quyền Trump đối với Ukraine, Nga và quốc phòng châu Âu trong những ngày gần đây.
Tại một hội nghị an ninh lớn ở Munich vào cuối tuần, nhiều quan chức châu Âu bàng hoàng và không tin bởi những tuyên bố và hoạt động ngoại giao chóng mặt thời gian gần đây. Nỗi lo sợ lớn nhất của họ là họ không còn có thể chắc chắn về sự bảo vệ của quân đội Hoa Kỳ và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ ký một thỏa thuận hòa bình với Ukraine với Tổng thống Nga Vladimir Putin , làm suy yếu an ninh của Ukraine và châu Âu nói chung.
Mối lo ngại đó được khơi dậy bởi bài phát biểu tại hội nghị của Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance, trong đó ông chỉ đề cập thoáng qua đến Ukraine và quốc phòng châu Âu và tập trung vào việc cáo buộc châu Âu kìm hãm quyền tự do ngôn luận và không quản lý được vấn đề di cư.
Các nhà lãnh đạo châu Âu tuyên bố họ sẽ phải chịu trách nhiệm nhiều hơn cho vấn đề quốc phòng của mình bằng cách tăng cường chi tiêu quân sự và sản xuất vũ khí. Nhưng sau nhiều năm đưa ra những tuyên bố như vậy trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump vào năm 2017-2021, và sau cuộc xung đột với Ukraine của Nga năm 2022 , họ vẫn chưa thống nhất về cách tổ chức một nỗ lực như vậy hoặc cách trả tiền cho nó. Họ cũng chịu áp lực từ Hoa Kỳ để đưa ra kế hoạch đảm bảo an ninh cho Ukraine, một nhóm lãnh đạo sẽ thảo luận vấn đề này tại hội nghị thượng đỉnh được sắp xếp vội vã ở Paris vào thứ Hai.
Nỗi lo sợ bị gạt ra ngoài lề của người châu Âu càng tăng cao khi đặc phái viên của ông Trump về Ukraine, Trung tướng đã nghỉ hưu Keith Kellogg, tuyên bố vào thứ Bảy rằng họ sẽ không tham gia đàm phán hòa bình - mặc dù quan điểm của họ sẽ được xem xét.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, Munich, ngày 15 tháng 2 năm 2025. REUTERS/Wolfgang Rattay
Vào cuối ngày, có thông tin cho biết các quan chức Hoa Kỳ và Nga sẽ gặp nhau tại Ả Rập Xê Út trong những ngày tới để bắt đầu các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột.
Các quan chức Hoa Kỳ khẳng định họ sẽ chỉ giải quyết bằng một thỏa thuận hòa bình "bền vững" và Ukraine sẽ tham gia đàm phán. Tuy nhiên, khi họp tại Munich, một thành phố đồng nghĩa với hiệp ước năm 1938 cho phép Đức Quốc xã sáp nhập vùng Sudetenland của Tiệp Khắc, một số nhà lãnh đạo châu Âu tại hội nghị an ninh đã công khai tuyên bố rằng họ lo ngại chính sách xoa dịu sẽ một lần nữa được đưa vào chương trình nghị sự. "Khi đứng đây ở Munich tối nay, tôi không khỏi tự hỏi: Chúng ta đã từng ở đây chưa?", người đứng đầu chính sách đối ngoại châu Âu Kaja Kallas phát biểu vào tối thứ Bảy.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã lên tiếng từ xa vào Chủ Nhật qua X: "Là một nhà sử học và chính trị gia, điều duy nhất tôi có thể nói ngày hôm nay là: Munich không bao giờ xảy ra nữa, Người châu Âu quay lại”.
Người dân châu Âu đang choáng váng vì những động thái liên tiếp của chính quyền Tổng thống Trump trong những ngày gần đây, ngay cả khi Washington tuyên bố vẫn cam kết với liên minh xuyên Đại Tây Dương NATO vốn là nền tảng của an ninh châu Âu trong 75 năm qua.
Hôm thứ Tư, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ mới Pete Hegseth tuyên bố tại trụ sở NATO rằng một thỏa thuận hòa bình sẽ không bao gồm tư cách thành viên NATO và việc Ukraine quay trở lại biên giới trước năm 2014, thời điểm Nga sáp nhập Crimea, là không thực tế.
Ông Hegseth cũng cho biết "thực tế chiến lược khắc nghiệt" đã ngăn cản Hoa Kỳ "tập trung chủ yếu vào an ninh của châu Âu". Sau đó trong ngày, Tổng thống Trump cho biết ông đã gọi điện cho Tổng thống Putin, đưa ra đánh giá lạc quan về cuộc trò chuyện và cho biết các cuộc đàm phán hòa bình sẽ bắt đầu ngay lập tức.
Hành động của ông Trump đã đảo ngược nhiều năm chính sách của phương Tây, được theo đuổi bởi chính quyền Biden và các cường quốc châu Âu, nhằm cố gắng cô lập ông Putin và nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán hòa bình chỉ nên bắt đầu khi Ukraine ở vị thế mạnh hơn trên chiến trường.
Nhiều bước đi trong số này đã được ông Trump tuyên bố trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông và có nhiều điểm tương đồng với nhiệm kỳ đầu tiên của ông, khi ông thường xuyên chỉ trích NATO và cáo buộc châu Âu không chi đủ tiền cho quốc phòng. Nhưng họ đã khiến các nhà lãnh đạo châu Âu phải điên cuồng chạy đua để bắt kịp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng ngày 13-2 - Ảnh: REUTERS
Sau nhiều tháng tranh luận về khả năng đảm bảo an ninh của châu Âu dành cho Ukraine, họ đã bị thúc đẩy hành động theo yêu cầu ngoại giao của Hoa Kỳ về việc nêu chi tiết những gì họ có thể cung cấp.
Hai nhà lãnh đạo châu Âu cũng kêu gọi Liên minh châu Âu chỉ định một đặc phái viên cho các cuộc đàm phán hòa bình tại Ukraine vào Chủ Nhật – vài tháng sau khi ông Trump tự bổ nhiệm người của mình. Tuy nhiên, nhiều quan chức châu Âu vẫn tỏ ra bối rối khi họ cố gắng tìm hiểu liệu chính quyền Trump có kế hoạch chi tiết cho Ukraine hay không và ai là những người đóng vai trò chủ chốt. Một số người hy vọng vào các cuộc thảo luận kín với các quan chức Hoa Kỳ, mà họ cho là tỉnh táo và mang tính xây dựng hơn so với những phát biểu thẳng thắn trước công chúng của Vance, Hegseth và những người khác.
Nhưng những người khác lại cho biết họ lo ngại cho toàn bộ liên minh xuyên Đại Tây Dương, lập luận rằng chính quyền Trump không chỉ theo đuổi các chính sách khác với châu Âu mà còn tích cực phản đối chính trường chính thống châu Âu.
Vào thứ sáu, Vance đã gặp các nhà lãnh đạo của đảng cực hữu Alternative for Germany (AfD), vốn bị các đảng chính thống xa lánh, trước cuộc bầu cử toàn quốc vào ngày 23 tháng 2. "Rõ ràng là Hoa Kỳ muốn phá vỡ trật tự hậu Thế chiến thứ hai mà họ đã tạo ra. Và điều đó bao gồm cả việc phá hủy EU. Chúng ta sẽ phải chuẩn bị cho điều đó và thay đổi hoàn toàn thái độ của mình", một nhà ngoại giao châu Âu cho biết.
