Ukraine đã chính thức bước vào năm thứ tư của cuộc chiến toàn diện với Nga, không chắc rằng liệu họ có thể tiếp tục dựa vào Hoa Kỳ nữ hay không khi quân đội kiệt sức của họ phải chiến đấu để giữ vững vị trí trước những bước tiến không ngừng của Nga.
Tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích Tổng thống Volodymyr Zelenskiy là một "nhà độc tài" không qua bầu cử, cần phải nhanh chóng đạt được thỏa thuận hòa bình hoặc sẽ đất nước sẽ chẳng còn lại gì”, trong khi nhà lãnh đạo Ukraine cho biết tổng thống Hoa Kỳ đang sống trong "bong bóng thông tin sai lệch".
Ngoài cuộc khẩu chiến, các quan chức Hoa Kỳ đã mở các cuộc đàm phán trực tiếp với phía Nga tại Saudi Arabia vào tuần trước, loại trừ Kyiv và châu Âu trong một sự thay đổi chính sách đáng kinh ngạc về cuộc chiến.
Washington đã tuyên bố rõ ràng rằng họ sẽ không gửi quân như một sự đảm bảo an ninh mà Ukraine mong muốn nếu một thỏa thuận hòa bình xuất hiện, đặt gánh nặng trực tiếp lên các cường quốc châu Âu có khả năng sẽ phải vật lộn nếu không có sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.
Tổng thống Ukraine đã yêu cầu châu Âu thành lập quân đội riêng trong khi thúc giục Washington phải thực tế. Ông đã có hơn chục cuộc điện đàm chủ yếu với các nhà lãnh đạo châu Âu kể từ thứ sáu để củng cố sự ủng hộ và tìm ra giải pháp cho vấn đề này.
Sau hơn 3 năm chiến đấu, hàng ngàn công dân Ukraine đã thiệt mạng và hơn 6 triệu người phải sống tị nạn ở nước ngoài kể từ khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh tấn công Ukraine bằng đường bộ, đường biển và đường không. Tổn thất quân sự là thảm khốc, mặc dù những con số này vẫn được giữ bí mật chặt chẽ. Các ước tính của phương Tây dựa trên các báo cáo tình báo rất khác nhau, nhưng hầu hết đều nói rằng hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng hoặc bị thương ở mỗi bên.
Thảm kịch đã chạm đến các gia đình ở mọi ngóc ngách của Ukraine, nơi tang lễ quân đội diễn ra thường xuyên ở các thành phố lớn và các ngôi làng xa xôi. Mọi người kiệt sức vì những đêm mất ngủ vì tiếng còi báo động không kích.
Những người lính kiệt sức, mệt mỏi
Ở mặt trận, quân đội Ukraine phải đối mặt với đối thủ đông hơn về số lượng khi những câu hỏi xoay quanh tương lai của sự hỗ trợ quân sự quan trọng của Hoa Kỳ. Không rõ các đồng minh châu Âu có thể lấp đầy khoảng trống này bao nhiêu nếu sự hỗ trợ của Hoa Kỳ chậm lại hoặc dừng lại.
Ông Evhen Kolosov, bác sĩ trưởng tại một điểm ổn định quân đội cho lữ đoàn Spartan của Ukraine đang chiến đấu ở phía đông, cho biết quân đội đã bị suy yếu về mặt tâm lý. "Họ vẫn đang chiến đấu nhưng thực sự những người (đã ở đây) từ những ngày đầu tiên đều mệt mỏi, thậm chí còn mệt mỏi hơn về mặt tâm lý nhiều hơn là về mặt thể chất, giống như các nhân viên y tế. Thật khó khăn, nhưng đây là 1 cuộc chiến khốc liệt, ai nói rằng nó sẽ dễ dàng?"
Những người lính Ukraine.
Ông Pavlo Klimkin, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine từ năm 2014 đến năm 2019, cho biết Tổng thống Zelenskiy cần cố gắng duy trì mối quan hệ chiến lược với Washington trong khi tăng cường quan hệ với châu Âu, cũng như tiếp cận các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ.
Klimkin cho biết ông không nghĩ mối quan hệ với Washington đã đạt đến điểm khủng hoảng, bất chấp những lời chỉ trích của ông Trump. "Lốc xoáy không thể duy trì được lâu, nó sẽ đi qua, nhưng điều quan trọng là không được tiếp thêm sức mạnh cho nó theo bất kỳ cách nào." Ông không kỳ vọng một thỏa thuận hòa bình trong năm nay sẽ đáp ứng được tham vọng của Ukraine về một điều gì đó công bằng và lâu dài, nhưng ông nghĩ có thể có những yếu tố của một thỏa thuận ngừng bắn.
Oleksandr Merezhko, một nhà lập pháp thuộc đảng của ông Zelenskiy và là người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại của quốc hội, cho biết cần tăng cường các mối quan hệ với Hoa Kỳ ở mọi cấp độ, bao gồm cả với phong trào MAGA ủng hộ ông Trump.
Trọng tâm của mối quan hệ hiện tại là một thỏa thuận đang được thảo luận có thể mở ra nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine cho Hoa Kỳ, với việc ông Trump tìm kiếm hàng trăm tỷ đô la để đền đáp Washington vì sự hỗ trợ của họ.
Đầu tháng này, ông Zelenskiy đã từ chối ký dự thảo thỏa thuận ban đầu, phản đối rằng nó không phù hợp với lợi ích của Ukraine và không bao gồm các đảm bảo an ninh mà ông mong muốn. Ông Trump cho biết vào thứ sáu rằng thỏa thuận đã gần đạt được, mặc dù chi tiết vẫn chưa rõ ràng.
Reuters đưa tin các nhà đàm phán Hoa Kỳ đang thúc đẩy một thỏa thuận đã nêu ra khả năng cắt quyền truy cập của Ukraine vào hệ thống internet vệ tinh Starlink của Elon Musk , hệ thống đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động quân sự của Kyiv. "Vì vậy, chúng ta chỉ cần chơi đúng trò chơi này – một mặt không từ bỏ lợi ích của mình, mặt khác phải ủng hộ ông Trump", Merezhko nói.
Ông Trump cũng đã gây sức ép buộc Ukraine tổ chức một cuộc bầu cử thời chiến, bởi ông Zelenskiy đã hết nhiệm kỳ từ tháng 5 năm ngoái, nhưng không có cuộc bầu cử nào được tổ chức do lệnh thiết quân luật được ban bố khi cuộc xâm lược bắt đầu và cấm tổ chức bầu cử.
Ông Zelenskiy cho biết vào Chủ Nhật rằng ông sẵn sàng từ bỏ chức tổng thống nếu điều đó mang lại hòa bình, đồng thời nói đùa rằng ông có thể đổi việc ra đi của mình để Ukraine gia nhập NATO.
Không rõ lời kêu gọi tranh cử của ông Trump và những lời chỉ trích bằng lời nói nhằm vào ông Zelenskiy sẽ ảnh hưởng thế nào đến mức độ tin tưởng của ông, vốn vẫn ở mức trên 50% theo một số cuộc thăm dò của Ukraine.
