Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến sức khỏe miễn dịch, thậm chí nhiều năm sau khi bỏ thuốc
Một nghiên cứu mới cho thấy tác động dai dẳng của việc hút thuốc đối với hệ thống miễn dịch thích ứng, nguy cơ tiềm ẩn gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm.
Có nhiều yếu tố để xác định cách hệ thống miễn dịch của một người phản ứng với nhiễm trùng và các thách thức khác như tuổi tác, giới tính và di truyền.
Mới đây, một nghiên cứu mới cho thấy hút thuốc có tác động quan trọng không kém đối với một số phản ứng miễn dịch nhất định, một số tác động của nó có thể kéo dài hơn ngay cả khi đã bỏ thuốc.
Để khám phá yếu tố môi trường nào có vai trò lớn nhất, các nhà nghiên cứu đã đo lường việc sản xuất cytokine - các chất trung gian điều hòa tình trạng viêm trong máu của 1.000 người khỏe mạnh sau khi cho mẫu tiếp xúc với vi khuẩn, nấm, kháng thể hoặc các tác nhân khác được biết là gây ra phản ứng miễn dịch. Từ đó, họ nhận thấy rằng hút thuốc làm thay đổi đáng kể cả phản ứng bẩm sinh tuyến phòng thủ đầu tiên và chung của cơ thể và phản ứng thích ứng chậm hơn, cụ thể hơn đối với các mối đe dọa. Dữ liệu cho thấy sự tiết cytokine trong phản ứng miễn dịch bẩm sinh nhanh chóng trở lại mức của người không hút thuốc sau khi một người bỏ hút thuốc nhưng những tác động lên phản ứng thích ứng dường như tồn tại trong nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ thông qua một quá trình gọi là trí nhớ biểu sinh.
Yasmin Thanavala, nhà miễn dịch học tại Trung tâm Ung thư Toàn diện Roswell Park, người không tham gia nghiên cứu , cho biết: Những phát hiện mới này bổ sung thêm bằng chứng về tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe. Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư phổi. Nó là nguyên nhân cho khoảng 90% tổng số ca tử vong do ung thư phổi và 80% tổng số ca tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Hút thuốc lá còn gây hại cho nhiều cơ quan khác và làm tăng nguy cơ tử vong do ung thư không phải phổi. Mặt khác, việc bỏ hút thuốc sẽ đảo ngược nguy cơ mắc hầu hết các bệnh này. Nhưng mức độ và sự dai dẳng của tác động của việc hút thuốc lên hệ miễn dịch vẫn chưa được hiểu rõ.
Từ năm 2011 đến năm 2012, một nhóm do các nhà nghiên cứu tại Viện Pasteur ở Pháp đã tuyển người hiến máu và các loại mẫu khác cho dự án Milieu Intérieur , một nghiên cứu dựa trên dân số được thiết kế để khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi trong phản ứng miễn dịch của con người. Những người hiến máu bao gồm đàn ông và phụ nữ gốc châu Âu trong độ tuổi từ 20 đến 69.
Trong khi các mẫu máu vẫn còn mới, nhóm nghiên cứu đã cho mỗi mẫu tiếp xúc với 11 thử thách miễn dịch khác nhau hoặc không dùng tác nhân nào (dưới dạng đối chứng) trong khoảng thời gian 22 giờ. Các kích thích bao gồm Escherichia coli và cúm, kích hoạt phản ứng bẩm sinh của hệ thống miễn dịch, cũng như các tác nhân như siêu kháng nguyên Staphylococcus Aureus enterotoxin B (SEB) kích hoạt trực tiếp các tế bào trong hệ thống miễn dịch thích ứng gọi là tế bào T.
Bằng cách sử dụng các phân tích thống kê, nhóm nghiên cứu đã đánh giá các yếu tố nhân khẩu xã hội, môi trường, lâm sàng và dinh dưỡng được báo cáo bởi mỗi người ảnh hưởng như thế nào đến việc tiết ra 13 cytokine để đáp ứng với các kích thích khác nhau. Ví dụ, họ phát hiện ra rằng sự thay đổi về chỉ số khối cơ thể và tình trạng nhiễm cytomegalovirus tiềm ẩn - một loại vi rút herpes mà nhiều người tiếp xúc trong suốt cuộc đời - đã làm thay đổi việc sản xuất cytokine để đáp ứng với một số kích thích nhất định. Nhưng trong số tất cả các biến số mà các nhà nghiên cứu nghiên cứu, hút thuốc lá có mối liên hệ nhiều nhất với những thay đổi về miễn dịch.
Khi tiếp xúc với vi khuẩn E. coli , nồng độ CXCL5, một cytokine có tác dụng thu hút và kích hoạt các tế bào bạch cầu, trong máu của những người hiện đang hút thuốc cao hơn đáng kể so với những người không hút thuốc. Tuy nhiên, ở những người đã bỏ hút thuốc, sự bài tiết CXCL5 lại giống ở những người không hút thuốc. Mặt khác, độc tố SEB làm tăng sản xuất cytokine IL-2 tiền viêm và cytokine IL-13 chống viêm trong máu của những người hút thuốc, nhưng không giống như phản ứng với kích thích của E. coli , mô hình này vẫn tồn tại ở người đã ngừng hút thuốc nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ trước.
Trong nghiên cứu mới, “những thay đổi trong phản ứng miễn dịch thích ứng lâu dài hơn và những thay đổi miễn dịch bẩm sinh,” Thanavala nói. Cô và các đồng nghiệp trước đây đã báo cáo rằng những con chuột tiếp xúc với khói thuốc lá có phản ứng miễn dịch thích nghi bị khiếm khuyết thậm chí vài tuần sau lần tiếp xúc với khói thuốc cuối cùng của chúng. Cô cho biết thêm, các phản ứng có thể cải thiện theo thời gian, “nhưng chúng không bao giờ quay trở lại tình trạng không tiếp xúc với khói thuốc”. Tuy nhiên, những phát hiện ở chuột không phải lúc nào cũng có thể giống ở người.
Duffy và các đồng nghiệp của ông phát hiện ra rằng tác động dai dẳng của việc hút thuốc đối với việc sản xuất cytokine có liên quan đến quần thể tế bào B và tế bào T tồn tại lâu dài cũng như những thay đổi trong quá trình methyl hóa DNA, bao gồm việc bổ sung các dấu hiệu hóa học có thể thay đổi hoạt động của gen. Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy sự giảm sự hiện diện của các dấu hiệu này – được gọi là quá trình methyl hóa DNA – ở 5 gen có mức độ methyl hóa thấp trước đây có liên quan đến việc hút thuốc. Một người hút càng nhiều thuốc lá và hút càng nhiều năm thì mức độ methyl hóa DNA này càng thấp - cho thấy hiệu ứng phản ứng với liều lượng.
Duffy cho biết, các nhà nghiên cứu không chắc chắn thành phần nào trong thuốc lá gây ra tác dụng này, nhưng không có gì cho thấy đó là nicotin. Ông cho biết thêm: “Với 5 gen methyl hóa khá đa dạng và có liên quan đến việc xử lý chất độc, tôi nghi ngờ rằng nó không liên quan đến nicotine”. Người ta cũng không rõ liệu thuốc lá điện tử có gây ra tác dụng tương tự như những gì được mô tả trong nghiên cứu mới hay không. Duffy cảnh báo : “Chúng chắc chắn ít độc hại hơn thuốc lá thông thường” nhưng vẫn không phải là không có rủi ro.
Nhà độc chất học Irfan Rahman thuộc Trung tâm Y tế Đại học Rochester, người không tham gia vào nghiên cứu mới, cho biết những phát hiện này có thể có ý nghĩa đối với hiệu quả của vắc-xin ở những người hút thuốc và đã từng hút thuốc. Ông nói: "Bởi vì các tế bào miễn dịch ở những quần thể này bị ảnh hưởng rất lớn nên chúng có thể không kích hoạt được phản ứng kháng thể tốt." Thanavala, người đã quan sát thấy rằng việc tiếp xúc với khói thuốc làm ảnh hưởng đến phản ứng của vắc-xin ở chuột, lưu ý rằng nhìn chung, cùng một loại vắc-xin được tiêm cho tất cả các cá nhân, bất kể thói quen hút thuốc của họ. “Có lẽ điều này sẽ giúp chúng tôi hiểu rằng ở những người đã hút thuốc trong thời gian dài, bạn cần thực hiện một cách tiếp cận khác vì phản ứng miễn dịch thích ứng của họ sẽ kém.”
Tuy nhiên, Thanavala cảnh báo rằng cấu hình cytokine ở những người đã hút thuốc hoặc đã từng hút thuốc không trực tiếp dẫn đến phản ứng miễn dịch thích nghi kém hơn đối với các bệnh nhiễm trùng hoặc phơi nhiễm độc tố trong thế giới thực. Cô nói: “Nhưng đây là bước đầu tiên để hiểu rằng hút thuốc lá đang kiểm soát một số yếu tố của chức năng miễn dịch." Duffy thừa nhận rằng cách tiếp cận của nhóm ông chỉ là một mô hình về cách một cá nhân có thể phản ứng và nói thêm rằng nghiên cứu “không thể nói bất cứ điều gì về kết quả [cụ thể] đối với bất kỳ loại bệnh nào”. Ông và các đồng nghiệp hiện đang giải quyết câu hỏi đó trong một nghiên cứu mới kéo dài 10 năm.
