Giải mã cách người Trung Quốc tạo ra đá lạnh 2.000 năm trước, các nhà khoa học cũng phải ngỡ ngàng
2.000 năm trước khi công nghệ chưa phát triển, cách người Trung Quốc tạo ra đá lạnh thành công khiến nhiều nhà khoa học ngày nay bất ngờ.
Vào một ngày hè nóng bức, âm thanh giòn tan của những viên đá lạnh vang vọng khắp các con phố, ngõ hẻm của Trung Quốc cổ đại. 2000 năm trước, khi các nền văn minh khác chưa làm chủ được công nghệ làm đá thì người Trung Quốc cổ đại đã chế tạo thành công đá. Bí ẩn cổ xưa này đã khiến nhiều nhà vật lý bối rối, làm sao họ có thể tạo ra những kỳ công đáng kinh ngạc như vậy nếu không có công nghệ hiện đại?
Người cổ đại sử dụng tài nguyên thiên nhiên để làm nước đá
Ngày nay, với công nghệ hiện đại phát triển cao, đá là một mặt hàng rất thông dụng, chúng ta có thể dễ dàng mua hoặc làm đá viên. Tuy nhiên, ở thời xa xưa, băng là một thứ khan hiếm và quý giá, sở dĩ người cổ đại thành công trong việc chế tạo đá chủ yếu là do họ rất giỏi trong việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên để làm đá.
Công nghệ làm đá của người xưa không thể tách rời khí hậu mùa đông lạnh giá. Người Trung Quốc cổ đại phát hiện ra rằng khi gió lạnh thổi qua mặt nước, nước dần nguội đi và tạo thành băng. Vì vậy, họ bắt đầu sử dụng hiện tượng này để làm đá. Họ chọn làm đá trong những tháng mùa đông cực lạnh, nhiệt độ lạnh khiến nước nguội và đóng băng nhanh hơn. Khí hậu lạnh tự nhiên này cung cấp các điều kiện cần thiết cho việc làm đá.
Người cổ đại sử dụng nhà băng dưới lòng đất để bảo quản băng. Vào thời chưa có tủ lạnh hiện đại, người cổ đại cần tìm cách bảo quản đá. Họ phát hiện ra rằng việc chôn băng dưới lòng đất có tác dụng giữ lạnh hiệu quả. Họ bắt đầu đào những hầm băng sâu và rộng dưới lòng đất rồi đặt những viên đá vào đó. Bằng cách cách ly băng với mặt đất, người xưa đã thành công tránh được tác động của nhiệt độ bên ngoài lên băng, giúp băng có thể được bảo quản trong thời gian dài.
Người cổ đại cũng sử dụng băng từ hồ và sông để làm mát. Vào mùa đông, nước ở các hồ và sông đóng băng, tạo thành những tảng băng lớn. Sau khi người cổ đại quan sát thấy hiện tượng này, họ bắt đầu thực hiện các bước thu thập và lưu trữ những khối băng này để sử dụng khi cần thiết. Họ sử dụng thuyền hoặc phương tiện để lướt trên băng, cắt băng thành những kích cỡ phù hợp và vận chuyển về nhà. Phương pháp sử dụng đá viên từ nguồn nước tự nhiên này giúp người cổ đại dễ dàng lấy được nước làm mát hoặc đá viên cần thiết để làm đá.
Sở dĩ người xưa thành công trong việc chế tạo băng chủ yếu là do họ rất giỏi trong việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên để làm đá. Họ chọn làm đá trong những tháng mùa đông lạnh giá, sử dụng hầm băng dưới lòng đất để bảo quản đá và sử dụng băng từ hồ, sông để làm mát. Những trí tuệ và kỹ năng này cho phép người cổ đại chuẩn bị và bảo quản nước đá mà không cần đến công nghệ hiện đại, mang lại sự tiện lợi lớn cho cuộc sống của họ. Phương pháp làm đá cổ xưa tuy đơn giản nhưng rất thiết thực nhưng cũng khiến chúng ta trân trọng sự tiện lợi mà công nghệ hiện đại mang lại.
Người cổ đại đã sử dụng hang động và các địa hình khác để làm băng
Thời xa xưa, nếu không có sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại thì con người vẫn có nhu cầu làm đá. Tuy nhiên, người xưa đã khéo léo sử dụng các hang động và các điều kiện địa hình khác để tạo ra thành công những khối băng đáp ứng nhu cầu của mình. Đằng sau thành tựu này không chỉ phản ánh trí tuệ của người xưa mà còn là nét đặc trưng của đời sống xã hội xa xưa.
Lý do người cổ đại sử dụng hang động và các địa hình khác để làm băng có liên quan đến điều kiện khí hậu. Ở một số vùng lạnh, mùa đông lạnh giá, nhiệt độ giảm mạnh, nguồn nước dễ ngưng tụ thành băng. Người cổ đại đã quan sát hiện tượng này và sử dụng các đặc điểm địa chất như hang động để lưu trữ băng. Hang động thường có nhiệt độ thấp hơn, giúp giữ băng ở trạng thái ổn định và ít có khả năng tan chảy. Với sự trợ giúp của môi trường đặc biệt này, người xưa đã sản xuất thành công những viên đá lạnh cho chính họ và cho một số nhu cầu đặc biệt.
Sở dĩ người cổ đại sử dụng hang động và các địa hình khác để làm băng cũng liên quan đến nhu cầu xã hội. Trong xã hội cổ đại, nhu cầu về băng chủ yếu được chia thành hai khía cạnh. Một mặt, nó được dùng để làm đồ uống có đá, đồ uống lạnh nhằm giải tỏa cái nóng của mùa hè. Người xưa phát hiện ra rằng vào mùa hè nóng nực, cho đồ uống lạnh vào đá viên có thể giúp chúng mát hơn và giúp con người giảm bớt cái nóng.
Mặt khác, nước đá còn được sử dụng trong chữa bệnh và bảo quản thực phẩm. Người xưa đã phát hiện một cách khôn ngoan rằng đá có thể kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm và giảm khả năng phát triển của vi khuẩn. Đồng thời, độ mát của đá còn có thể dùng để chữa một số bệnh do nhiệt gây ra. Do sự tồn tại của những nhu cầu này, xã hội cổ đại có nhu cầu cấp thiết phải tạo ra những viên đá để đáp ứng nhu cầu về đá của con người.
Lý do người cổ đại sử dụng hang động và các địa hình khác để làm băng cũng liên quan đến điều kiện vận chuyển. Vào thời xa xưa, việc đi lại rất bất tiện và việc vận chuyển thực phẩm đông lạnh là một công việc gian khổ. Tuy nhiên, người xưa đã giải quyết thành công vấn đề này bằng cách sử dụng các đặc điểm địa chất như hang động để làm băng. Họ trữ đá viên trong hang động, do môi trường nhiệt độ trong hang thấp nên đá viên có thể ổn định trong thời gian dài. Điều này đã cung cấp cho người cổ đại một phương pháp làm lạnh đáng tin cậy, cho phép bảo quản thực phẩm trong thời gian dài hơn, từ đó giải quyết các vấn đề về vận chuyển và lưu trữ thực phẩm.
