Phản ứng dữ dội của phía Trung Quốc khi Tổng thống Donald Trump đưa cho Tiktok 1 chiếc ‘phao cứu sinh’
Đối với hơn 170 triệu người dùng Tiktok tại Mỹ, việc hoãn lệnh cấm hợp pháp của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump là điều đáng ăn mừng.
Nhưng tại Trung Quốc, nơi đặt trụ sở công ty mẹ của TikTok lại phản ứng không mấy tích cực, phần lớn là vì Tổng thống Trump ám chỉ ông có thể yêu cầu công ty từ bỏ 50% cổ phần để tránh việc đóng cửa và mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc có thể phụ thuộc vào việc Bắc Kinh có chấp thuận một thỏa thuận tiềm năng trong tương lai hay không.
Khi được hỏi về tầm nhìn của ông Trump đối với tương lai của TikTok, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết "hoạt động và mua lại các công ty" nên do "các công ty quyết định" và tuân thủ luật pháp Trung Quốc.
Người phát ngôn Guo Jiakun cho biết hôm thứ Ba rằng Hoa Kỳ nên "thực sự lắng nghe tiếng nói của lý trí" và "cung cấp một môi trường kinh doanh cởi mở, công bằng, chính trực và không phân biệt đối xử" cho các công ty từ mọi quốc gia.
Vài giờ sau lễ nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã ban hành lệnh hành pháp trì hoãn 75 ngày việc thực thi một đạo luật gây tranh cãi, trong đó yêu cầu TikTok phải bị cấm tại Hoa Kỳ trừ khi nó được bán cho một bên mua từ Mỹ hoặc một trong những đồng minh của Mỹ.
Hành động hành pháp này diễn ra sau lời cam kết của ông Trump vào Chủ Nhật rằng ông sẽ trì hoãn việc thực thi. TikTok cho biết sự đảm bảo đó đã cho phép ứng dụng này hoạt động trở lại sau khi ngừng hoạt động hơn 12 giờ vào cuối tuần.
Sắc lệnh cho biết việc trì hoãn này sẽ giúp chính quyền Trump "xác định hướng đi phù hợp theo cách có trật tự, bảo vệ an ninh quốc gia đồng thời tránh việc đóng cửa đột ngột nền tảng truyền thông được hàng triệu người Mỹ sử dụng" .
Trong những ngày gần đây, ông Trump liên tục ám chỉ rằng ông có thể để một người Mỹ mua lại một nửa công ty và điều hành nó như một liên doanh 50-50 với chủ sở hữu hiện tại là ByteDance đến từ Trung Quốc.
Một liên doanh có sự tham gia của một công ty Hoa Kỳ nắm giữ 50% cổ phần tại TikTok sẽ làm dịu đi bản chất của luật gây tranh cãi này, mặc dù vẫn chưa rõ liệu các nhà lập pháp Hoa Kỳ hay TikTok, công ty phủ nhận rằng ứng dụng này gây ra rủi ro an ninh quốc gia cho người Mỹ, có chấp nhận hay không.
Phản ứng dữ dội ở Trung Quốc
Trên mạng xã hội Trung Quốc, nơi số phận của TikTok được coi là một trong nhiều nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn năng lực công nghệ của Bắc Kinh, những đề xuất của ông Trump đã bị chỉ trích. Hàng chục triệu người dùng trên nền tảng mạng xã hội Weibo đã đổ xô vào các hashtag liên quan đến khả năng sở hữu 50-50. "Apple và Tesla cũng nên nhường 50% cổ phần của mình cho các công ty Trung Quốc", một bình luận có hàng nghìn lượt thích cho biết. “Vậy thì chúng ta cần kiểm soát 50% Nvidia!” một nhà bình luận khác nói, ám chỉ đến nhà sản xuất chip của Hoa Kỳ.
"Trung Quốc sẽ không để ByteDance quỳ gối", một bình luận khác viết, ám chỉ công ty mẹ của TikTok.
Gã khổng lồ truyền thông ByteDance không vận hành TikTok ở Trung Quốc, nhưng ứng dụng ‘song sinh’ của nó là Douyin lại phổ biến trong nước.
TikTok và thuế quan
Bất chấp sự không chắc chắn xung quanh số phận của TikTok, cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều tỏ ra quan tâm đến việc đối thoại khi chính quyền mới bắt đầu hoạt động.
Trong cuộc điện đàm với ông Trump vào thứ sáu, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi một "điểm khởi đầu mới" trong quan hệ Mỹ-Trung và nhấn mạnh "lợi ích chung sâu rộng" của họ. Tổng thống Trump lưu ý rằng cuộc gọi bao gồm thảo luận về TikTok.
Ông Tập cũng đã cử Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính tới dự lễ nhậm chức của ông Trump, là quan chức cấp cao nhất mà Bắc Kinh từng cử tới dự lễ nhậm chức của một tổng thống Mỹ.
Sắc lệnh hành pháp của ông Trump về TikTok là một trong nhiều tín hiệu từ vị tổng thống mới tuyên thệ nhậm chức cho thấy ông sẵn sàng đàm phán với Bắc Kinh, mặc dù ông vận động tranh cử với lập trường cứng rắn đối với quốc gia này.
Ông Trump cũng đã kiềm chế không áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, một điều mà các nhà quan sát cho rằng có thể nằm trong chương trình nghị sự ngày đầu tiên của ông. Trước đó , trong khi đang trong quá trình vận động tranh cử, ông Trump đã đe dọa áp thuế lên tới 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Hoa Kỳ, và Bắc Kinh đã chuẩn bị cho sự cạnh tranh kinh tế gay gắt hơn với Hoa Kỳ.
Khi được hỏi về các mức thuế quan đó vào thứ Hai, ông Trump cho biết các mức thuế mà ông áp dụng với tư cách là tổng thống lần đầu tiên vẫn còn hiệu lực. Ông không nêu bất kỳ mốc thời gian nào mà ông có thể áp thêm thuế, mặc dù ông nói rằng thuế quan đối với hàng hóa Mexico và Canada có thể có hiệu lực vào ngày 1 tháng 2.
Nhưng ông Trump cũng ám chỉ rằng thuế quan có thể liên quan đến số phận của TikTok, làm dấy lên câu hỏi về kiểu mặc cả khó khăn mà tổng thống có thể nghĩ đến trong những tháng tới.
Trong bài phát biểu tại Điện Capitol hôm thứ Hai, ông Trump đề xuất áp thuế lên tới 100% đối với Trung Quốc nếu Bắc Kinh không chấp thuận một thỏa thuận tiềm năng trong tương lai.
Ông nói: “Nếu chúng tôi muốn đạt được thỏa thuận với TikTok và đó là một thỏa thuận tốt và Trung Quốc không chấp thuận… Tôi nghĩ cuối cùng, họ sẽ chấp thuận vì chúng tôi sẽ áp thuế đối với Trung Quốc, có thể vậy”, đồng thời cho rằng đây không phải là cách tiếp cận duy nhất mà ông có thể thực hiện.
Bắc Kinh trước đây đã ám chỉ rằng họ có thẩm quyền pháp lý để ngăn chặn bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến TikTok, nói rằng việc bán hoặc thoái vốn như vậy sẽ liên quan đến "xuất khẩu công nghệ" - một ám chỉ rõ ràng đến khả năng bán thuật toán độc quyền của ứng dụng này.
Đồng minh của ông Trump và CEO Tesla Elon Musk cũng tham gia vào cuộc tranh luận về tương lai của TikTok bằng cách ám chỉ đến "nhu cầu thay đổi" trong các bình luận vào Chủ Nhật trên X, nền tảng truyền thông xã hội mà ông sở hữu. Theo Bloomberg và Wall Street Journal, các quan chức Trung Quốc đang thảo luận về một lựa chọn khả thi liên quan đến việc bán ít nhất một phần phiên bản ứng dụng của Hoa Kỳ cho X của Musk.
Tỷ phú Musk chỉ ra rằng X không khả dụng ở Trung Quốc. Hầu hết các nền tảng công nghệ lớn do người Mỹ sở hữu đều bị chặn ở quốc gia này do Bắc Kinh kiểm soát chặt chẽ về ngôn luận và thông tin theo cái gọi là Tường lửa Vĩ đại.
“Tôi đã phản đối lệnh cấm TikTok trong một thời gian dài, vì nó đi ngược lại quyền tự do ngôn luận,” Musk viết. “Tuy nhiên, tình hình hiện tại khi TikTok được phép hoạt động ở Mỹ, nhưng X thì không được phép hoạt động ở Trung Quốc là mất cân bằng. Cần phải có điều gì đó thay đổi.”
