Chân dung 3 nhân tài nước Việt nổi danh trong lịch sử Trung Quốc: Có người được mệnh danh 'ông tổ pháo binh'
‘Ông tổ pháo binh’, người góp phần xây dựng thành công Tử Cấm Thành,…đều là những nhân tài đến từ nước Việt, điều này cho thấy sự tài giỏi của người Việt xưa.
Lịch sử Trung Quốc là một lịch sử lâu đời và phức tạp, với nhiều nhân vật nổi tiếng đến từ khắp nơi trên thế giới. Trong số đó, có không ít người Việt đã để lại dấu ấn đậm nét và được người Trung Quốc tôn vinh. Dưới đây là 3 người Việt nổi danh nhất trong lịch sử Trung Quốc:
- Kiến trúc sư góp phần vào việc xây dựng thành công Tử Cấm Thành
Ngày nay, Tử Cấm Thành là 1 công trình thế kỷ nổi tiếng và là biểu tượng văn hóa, niềm tự hào của lịch sử Trung Quốc. Phải tốn rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc mới có thể hoàn thành công trình này. Trong quá trình xây dựng Tử Cấm Thành, có một kiến trúc sư người Việt đã góp phần quan trọng vào thành công của công trình này. Ông là Nguyễn An, sinh vào cuối thời Trần.
Theo Kiến Văn Tiểu Lục của Lê Quý Đôn thì Nguyễn An quê ở vùng Hà Đông ngày nay. Từ nhỏ ông đã nổi tiếng giỏi giang, có tài năng thiên bẩm về kiến trúc. Vì vậy, khi mới 16 tuổi Nguyễn An đã nổi danh khắp vùng và xuất hiện trong các hiệp thợ xây dựng các công trình cung điện của nhà Trần.
Năm 1406, nhà Minh sang đánh nhà Hồ và bắt được cha con Hồ Qúy Ly mang về Trung Quốc. Năm 1407, vua Minh xuống chiếu cho các tướng Minh ở nước ta bắt những người học vấn cao, thợ khéo, các thanh niên tráng kiện để mang về Trung Quốc phục vụ cho nước họ. Nguyễn An nằm trong số bị bắt này.
Sang Trung Quốc, Nguyễn An bị sung vào đội ngũ hoạn quan. Đúng lúc, nhà Minh đang cho xây dựng thành Bắc Kinh làm kinh đô, Nguyễn An đã được vua Minh tín nhiệm và cho ông phụ trách xây dựng Tử Cấm Thành. Dù được vua Minh tin tưởng nhưng các quan lại ở Bộ Công có ý không phục nhưng khi thấy Nguyễn An tính toán rành mạch, họ mới phục tùng.
Dưới sự chỉ đạo của Nguyễn An, Tử Cấm Thành Bắc Kinh đã hoàn thành với một công trình đồ sộ gồm 800 cung và 8.886 phòng trên một diện tích 720.000 m2. Theo phát biểu của GS Trần Ngọc Thêm trên báo Sài Gòn Giải Phóng, công trình này mang những ảnh hưởng kiến trúc Việt Nam rõ rệt. Đó là nguyên tắc “tiền triều hậu thị” nghĩa là cung điện phía trước chợ búa phía sau. Trong khi các hoàng thành trước đó của Trung Quốc hình vuông thì Tử Cấm Thành hình chữ nhật. Nét nổi bật nhất là Tử Cấm Thành có 3 lớp trong khi các kinh thành trước chỉ có 1 hoặc 2 lớp. Theo giáo sư Thêm, đây là biểu hiện tư duy coi trọng số lẻ của người Việt và cũng là sự tương đồng với thành Cổ Loa của ta.
Công lao của Nguyễn An trong việc tổ chức xây dựng Tử Cấm Thành đến nay vẫn được ghi rõ trong các bộ sử cổ của Trung Quốc như Hoàng Minh thông kỷ, Anh Tông chính thống thực lục.
- Ông tổ pháo binh ở Trung Quốc
Từ xưa đến nay, người Trung Quốc được mệnh danh là cha đẻ của thuốc súng, nhưng ít ai biết rằng chính người Việt Nam lại là thầy dạy đúc súng pháo của người Trung Quốc. Người thầy đó chính là Hồ Nguyên Trừng – con trưởng của vua nhà Hồ - Hồ Qúy Ly. Hồ Nguyên Trừng từ nhỏ đã có tài năng về khoa học kỹ thuật, ông được mệnh danh là ‘Hỏa khí chi thần’ là người chế tạo ra súng thần cơ, loại súng có uy lực mạnh nhất thời bấy giờ.
Sau khi 2 cha con ông bị vua Minh bắt sang Trung Quốc, vì có tài chế tạo súng thần cơ nên ông được vua Minh trưng dụng. Theo Vân đài loại ngữcủa Lê Quý Đôn thì trong sử đời Minh có ghi nhận: “Trừng khéo chế súng, chế ra thần cơ cho triều đình, đến nay tế binh khí đều phải tế Trừng”. Trong sách Thông ký cũng nói: ”Lúc đầu Quốc Triều (chỉ nhà Minh) chỉ có năm quân doanh, ấy là Trung, Tiền, Tả, Hữu, Hậu. Năm Vĩnh Lạc xưa (1403-1424) lấy 3000 quân kỵ rợ Hồ đặt dưới lá cờ rồng, lập ra tam thiên doanh. Sau khi nam phạt, học được phép chế thần công thì lập ra thần cơ doanh”.
Giáo sư Trần Quốc Vượng khi nghiên cứu lịch sử Trung Quốc cũng xác nhận trong Minh sử có ghi: “Đến đời vua Thành Tổ nhà Minh (1403-1424) đánh nước Giao chỉ học được phép đúc thần cơ sang pháo, lúc bấy giờ mới đặt ra đội súng thần cơ”. Như vậy, các tài liệu sử học của cả ta và Trung Quốc đều xác nhận rõ ràng, chỉ từ khi có Hồ Nguyên Trừng mới xuất hiện Thần cơ doanh là binh chủng pháo binh đầu tiên của quân đội Trung Quốc và cũng là binh chủng pháo binh đầu tiên của nhân loại.
- Trạng nguyên triều Đường: Khương Công Phụ
Năm 784, Khương Công Phụ, một người xuất thân bình dân ở đất Yên Định – Thanh Hóa (lúc đó là quận Nhật Nam dưới thời Đường) đã sang Trường An thi và xuất sắc vượt qua hàng nghìn sĩ tử Trung Quốc dành vị trí Trạng nguyên.
Theo sách Chuyện thi cử và lập nghiệp của học trò xưa, Khương Công Phụ sinh ra trong một gia đình làm nghề bán thuốc bắc. Từ nhỏ đã nổi tiếng thông minh nên được cha mẹ cho đi học với một ông thày người Trung Quốc vốn là một Nho sĩ đỗ đạt nhưng chán cảnh quan trường lánh sang nước ta ẩn dật. Nhờ được học thày giỏi nên tài năng của Công Phụ ngày càng phát triển.
Sau khi đỗ Trạng Nguyên, Công Phụ đã làm Gián nghị đại phu rồi trở thành Tể tướng của triều vua Đường Túc Tông. Mãi về sau này, nhiều học giả Trung Quốc vẫn còn ngưỡng mộ về tài văn thơ uyên thâm lỗi lạc của Công Phụ.
