Loài cá duy nhất ở 1 tỉnh Việt Nam biết bò lên núi kiếm ăn, leo cây và bắt chim, được đưa vào dân ca

Nghe tên cá trối có lẽ nhiều người còn khá xa lạ và cũng chưa có dịp được thưởng thức loại cá này. Cũng bởi đây là 1 loại cá khá đặc biệt, chúng có khả năng bò trên cạn, leo cây và có thể bắt chim. Đặc biệt tên của loài cá này còn được đưa vào 1 câu dân ca nổi tiếng: “Muốn ăn cá Trối om bung, trốn cha trốn mẹ về vùng thôn Tiên". Nghe câu dân ca là có thể đoán được xuất sứ của loài cá này.

Cá Trối là 1 loại cá quý hiếm, đặc hữu có tại đầm Tam Chúc, giáp rạn giữa thị trấn Ba Sao và xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.

Cá trối có tên khoa học là cá Trối Hà Nam Channa hanamensis n.sp. Nó có hình dáng gần giống với cá quả, đầu dẹp, bằng, thuôn về 2 phía, 2 con mắt to, không có vây bụng. Loài cá này có màu cam nâu hoặc nâu hơi lục sẫm, bụng trắng nhạt. Đặc biệt, loài cá này có 2 chiếc vây bên sườn rất khỏe, đây cũng chính là những “chiếc chân” phục vụ hữu ích cho việc di chuyển của chúng trên cạn. Vì sống được cả dưới nước và trên cạn nên thịt cá trối rất thơm, ngọt, chắc và không có xương dăm. Loài cá này thường có kích thước khoảng 15 – 25cm, đang được bán với giá khá cao trên thị trường.

Khác với những loại cá thông thường, vào mùa mưa, cá trối thường di chuyển lên núi để kiếm ăn, chúng ăn rong rêu và phù du ở trên núi. Cá trối còn có khả năng đặc biệt khác là trèo cây và bóp nghẹt cổ chim khi săn bắt.  Các nhà khoa học cho rằng, cá trối có thể uốn cong các mang và làm chẹn cứng cổ họng của chim và cá, khiến những con vật này bị chết khi coi chúng là mồi. Chính vì vậy, thay vì đánh bắt loài cá này ở dưới nước, người dân nơi đây thường lên núi để săn bắt loài cá này.

Tuy nhiên, do môi trường sống thay đổi theo mùa và bị khai thác bừa bãi nên nguồn cá trối trong tự nhiên đã dần bị cạn kiệt. Từ năm 2011, loài cá này đã được Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nam nghiên cứu bảo tồn và phát triển, nhân giống.