Quốc gia trẻ nhất châu Á, chỉ mới thành lập 21 năm nhưng có hộ chiếu ‘quyền lực’ top đầu Đông Nam Á

Năm 2002, một quốc gia nằm trong khu vực Đông Nam Á chính thức giành độc lập hoàn toàn. Họ chính là Đông Timor, còn được gọi là Timor Leste, hòn đảo nằm giữa Indonesia và Úc. Sau năm 2002, Đông Timor nộp đơn xin gia nhập ASEAN và đến năm 2023 này, Indonesia cùng các nước thành viên đã chuẩn bị lộ trình để họ chính thức gia nhập hiệp hội. Như vậy, số lượng thành viên ASEAN sẽ nâng lên con số 11.

Trong quá khứ, Đông Timor từng bị thực dân Bồ Đào Nha đô hộ vào thế kỷ XVI. Khi đó, họ được biết đến với tên gọi Timor thuộc Bồ Đào Nha. Năm 1975, Bồ Đào Nha đột ngột rút quân, Đông Timor cũng tuyên bố độc lập vào 9 ngày sau đó. Tuy nhiên, khi ấy họ chưa được quốc tế công nhận, tiếp tục bị Indonesia chiếm đóng và là tỉnh thứ 27 của đất nước này.

Sau nhiều nghị quyết của Liên Hợp Quốc, Indonesia rút quân khỏi Đông Timor. Quốc gia nhỏ bé chính thức có chủ quyền, ngày thành lập là ngày 20/5/2002. Ở châu Á, họ cùng Philippines là hai quốc gia có nhiều người dân theo Công giáo nhất.

Tại khu vực Đông Nam Á, Đông Timor là đất nước duy nhất không có đồng tiền riêng. Họ lấy đô la Mỹ làm đơn vị tiền tệ chính thức. Lý do Đông Timor đưa ra là vì đô la Mỹ mạnh, ổn định, được chấp nhận rộng rãi trên thế giới. Nước này còn đúc tiền xu và có mệnh giá như xu Mỹ, nhưng tất cả chỉ được tiêu ở Đông Timor.

Một điểm đặc biệt của Đông Timor là họ miễn phí hoàn toàn học phí và dịch vụ y tế cho người dân. Học sinh ở quốc gia nhỏ bé nhất Đông Nam Á được yêu cầu phải thành thạo 4 ngôn ngữ cơ bản: Tiếng Tetu bản địa, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Anh và tiếng Bahasa Indonesia. Theo giới chức Đông Timor, việc này sẽ giúp thế hệ tương lai của đất nước họ hội nhập nhanh hơn với thế giới. Trong các văn kiện nhà nước, tiếng Anh và tiếng Bồ Đào Nha được sử dụng chính thức.

Dù non trẻ, cũng không có nền kinh tế, văn hóa quá nổi bật, nhưng Đông Timor lại là quốc gia sở hữu tấm hộ chiếu “có giá” nhất khu vực Đông Nam Á. Họ từng là thuộc địa của Bồ Đào Nha nên có thể dùng hộ chiếu đi đến tất cả các nước trong khối Schengen trong vòng 3 tháng mà không cần xin visa. Còn trên bảng xếp hạng hộ chiếu toàn cầu 2023 của Henley Passport Index, Đông Timor đang đứng thứ 58/199. Xét riêng khu vực Đông Nam Á, quốc gia này chỉ đứng sau Singapore, Malaysia (đứng thứ 14), Brunei (đứng thứ 23).