Trả lời một cuộc phỏng vấn mới đây, Tổng thống Zelensky thừa nhận, Ukraine không thể lấy lại các vùng lãnh thổ đã đánh mất.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận rằng việc giành lại toàn bộ lãnh thổ của Ukraine là điều không thể. Ông nhấn mạnh chuyện người dân Ukraine xứng đáng được bảo vệ và không thể đánh đổi hàng triệu sinh mạng cho một kết quả chưa chắc đã đạt được.
Ông Zelensky cũng kêu gọi các nước ủng hộ Ukraine giúp đẩy lùi lực lượng Nga ra khỏi các khu vực giàu tài nguyên của đất nước này trước khi đầu tư vào khai thác đất hiếm.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Ukraine cần cam kết hoàn trả khoản viện trợ 300 tỷ USD của Mỹ thông qua các khoáng sản đất hiếm. Phát biểu tại Nhà Trắng ngày 3/2, ông Trump nhấn mạnh đến sự “cân bằng” trong các thỏa thuận liên quan đến tài nguyên này, nhưng không làm rõ liệu khoản viện trợ đó sẽ được cung cấp miễn phí hay theo hình thức thương mại.
Đất hiếm là nhóm 17 nguyên tố quan trọng, được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất điện thoại thông minh, pin xe điện (EV) và cả lĩnh vực y tế, đặc biệt là điều trị ung thư.
Tuần trước, ông Trump đã đình chỉ toàn bộ chương trình viện trợ của USAID – cơ quan hỗ trợ các dự án nhân đạo trên toàn cầu – khiến nhiều dự án tại Ukraine bị đình trệ.
Phát biểu ngày 4/2 tại Kiev, ông Zelensky khẳng định Ukraine có đủ trữ lượng đất hiếm, nhưng một phần lớn lãnh thổ khai thác đã bị Nga kiểm soát từ năm 2014. Ông nhấn mạnh sự sẵn sàng hợp tác với các đối tác quốc tế để khai thác tài nguyên này, đặc biệt là với những quốc gia đã giúp Ukraine chống lại Nga bằng viện trợ vũ khí, sự hiện diện quân sự và các lệnh trừng phạt.
Tổng thống của Ukraine cũng tiết lộ rằng trong các cuộc gặp trước đây với ông Trump, cả hai đã thảo luận về tiềm năng khoáng sản của Ukraine. Đồng thời, ông cảnh báo nếu Nga kiểm soát các nguồn tài nguyên này, các quốc gia khác có thể sẽ bị loại khỏi cơ hội khai thác.
Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2024, Ukraine có tiềm năng trở thành nhà cung cấp chính các nguyên liệu thô quan trọng cho ngành quốc phòng, hàng không vũ trụ và năng lượng xanh. Năm 2023, tổng giá trị tài nguyên khoáng sản của Ukraine ước tính hơn 14,8 nghìn tỷ USD.
Trước khi xung đột bùng nổ vào năm 2022, Ukraine sở hữu trữ lượng titan và lithium lớn nhất châu Âu. Mặc dù không thuộc nhóm đất hiếm, nhưng đây là hai nguyên tố thiết yếu trong ngành công nghiệp quân sự, sản xuất pin và tụ điện. Theo Forbes, khoảng 7 nghìn tỷ USD tài nguyên khoáng sản của Ukraine nằm tại vùng Donbass, bao gồm Donetsk và Lugansk.
Hiện phần lớn các khu vực này đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga sau khi Donetsk và Lugansk tổ chức trưng cầu dân ý gia nhập Nga vào năm 2022. Hai khu vực này từng tuyên bố độc lập khỏi Ukraine vào năm 2014 sau cuộc biểu tình Maidan do phương Tây hậu thuẫn.
Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định mục tiêu chính của chiến dịch quân sự ở Ukraine là bảo vệ người dân Donbass. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov cho rằng tài nguyên ở khu vực này là yếu tố then chốt khiến các nước NATO tích cực hỗ trợ Ukraine. Ông tuyên bố vào tháng 10/2024: “Các nước phương Tây không quan tâm đến con người, mà chỉ chú ý đến lãnh thổ và tài nguyên mà họ muốn kiểm soát”.
Vào tháng 1/2025, Thủ tướng Slovakia Robert Fico dự báo Ukraine có thể mất 1/3 lãnh thổ do cuộc xung đột kéo dài. Ông cho rằng Ukraine sẽ phải chấp nhận sự hiện diện của quân đội nước ngoài trong tương lai. Ông cũng đặt ra câu hỏi liệu những mất mát về sinh mạng có xứng đáng với kết quả cuối cùng của cuộc chiến này hay không.
