Lệnh mới của Tổng thống Donald Trump gây chấn động cả thế giới, Việt Nam ảnh hưởng như thế nào?
Lệnh áp thuế nhập khẩu đối ứng với toàn thế giới vừa được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra. Tất cả các quốc gia trên thế giới đều có nguy cơ đối diện khó khăn, nhất là những nước đang áp thuế cao với hàng hóa Mỹ, thặng dư thương mại với Mỹ. Vậy Việt Nam thì sao?
Chính sách gây rúng động của Tổng thống Trump
CNBC đưa tin, ngày 13/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh áp thuế nhập khẩu đối ứng (reciprocal tariffs). Mỹ sẽ đánh thuế nhập khẩu tương đương với mức thuế mà các quốc gia khác áp lên hàng hóa Mỹ. Quyết định này đồng nghĩa với việc tất cả đối tác thương mại của Mỹ đều có thể bị ảnh hưởng.
Không chỉ dừng lại ở thuế quan, ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ áp thuế đối với các quốc gia có chính sách phi thuế quan bất lợi, bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) hoặc những rào cản thương mại khác. Ông nhấn mạnh đây là biện pháp cần thiết để đảm bảo sự công bằng. Đồng thời, Mỹ cũng sẽ siết chặt kiểm soát, ngăn chặn việc hàng hóa từ các nước bị đánh thuế cao được chuyển qua một nước thứ ba trước khi vào thị trường Mỹ.
Ngay sau thông tin trên, thị trường tài chính toàn cầu biến động dữ dội. Chứng khoán Mỹ chịu áp lực bán mạnh, đồng USD giảm nhanh, trong khi giá vàng tăng vọt lên gần mức kỷ lục, đạt 2.930 USD/ounce vào sáng 14/2. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán sau đó đã phục hồi khi có thông tin chính quyền ông Trump chưa áp thuế ngay lập tức mà sẽ tiến hành nghiên cứu trước khi triển khai.
Cùng ngày, ông Trump ký bản ghi nhớ yêu cầu các cơ quan chức năng Mỹ xây dựng mức thuế suất nhập khẩu riêng cho từng quốc gia, dựa trên các yếu tố như thuế quan hiện hành, tỷ giá hối đoái và cán cân thương mại. Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, các nghiên cứu dự kiến hoàn tất vào ngày 1/4, trong đó ưu tiên xem xét các quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ.
Sắc lệnh này là một phần trong cam kết của ông Trump nhằm thực hiện chiến dịch "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA). Trước đó, ông đã áp thuế lên Trung Quốc, Canada, Mexico và toàn bộ ngành thép, nhôm nhập khẩu. Hiện tại, thuế đối với Canada và Mexico tạm hoãn sau khi hai nước này cam kết kiểm soát nhập cư và chống buôn bán ma túy.
EU cũng đang đối mặt với nguy cơ bị Mỹ áp thuế cao hơn, do thâm hụt thương mại lớn với Mỹ. Các nhà lãnh đạo châu Âu đã tuyên bố sẽ có biện pháp trả đũa nếu Mỹ thực hiện chính sách thuế mới. Giới phân tích cảnh báo rằng căng thẳng này có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại toàn cầu, gây tác động tiêu cực đến tất cả các bên và làm trầm trọng thêm lạm phát tại Mỹ.
Việt Nam ảnh hưởng thế nào?
Đối với Việt Nam, tác động từ chính sách thuế của Mỹ là điều khó tránh khỏi, nhưng mức độ ảnh hưởng vẫn chưa rõ ràng. Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Mỹ, việc rà soát thuế quan và rào cản phi thuế quan cho thấy Mỹ đang tiếp cận vấn đề thương mại một cách toàn diện hơn. Điều này khiến các nước khó đàm phán hơn, vì thuế quan có thể điều chỉnh, nhưng các rào cản phi thuế quan thì phức tạp hơn nhiều.
Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu của Chứng khoán MB, nhận định rằng các quyết định thương mại của ông Trump thường khó đoán trước. Tuy nhiên, ông có xu hướng nhắm vào các đối tác lớn trước, trong khi những nước hợp tác tốt, như Nhật Bản, ít bị ảnh hưởng.
Ngay sau khi ký sắc lệnh, ông Trump đã gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Nhà Trắng. Hai bên cam kết nâng kim ngạch thương mại song phương lên 500 tỷ USD vào năm 2030. Ông Trump đánh giá cao động thái giảm thuế nhập khẩu của Ấn Độ đối với hàng Mỹ và hy vọng hai nước sẽ đạt thỏa thuận cân bằng thương mại trong tương lai.
Nhìn chung, quyết định áp thuế đối ứng của ông Trump có thể làm gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu. Việt Nam và các quốc gia xuất khẩu vào Mỹ sẽ phải chuẩn bị các phương án đối phó, đồng thời theo dõi sát các bước đi tiếp theo của chính quyền Washington.
