Virus đầu tiên giới khoa học tìm ra: Tồn tại hàng tỷ năm nhưng đến thế kỷ 19 mới được phát hiện

Virus là từ chúng ta vẫn thường nghe nhắc đến trong cuộc sống. Để cắt nghĩa, giải thích một cách ngắn gọn thì virus chính là tác nhân truyền nhiễm. Tất cả các dạng từ sinh vật, động vật, thực vật, vi khuẩn, cổ khuẩn đều có thể nhiễm virus.

Với giới khoa học, virus là sinh vật ký sinh rất đặc biệt. Chúng cần có một tế bào sống để phát triển, sinh sản chứ không thể tự sinh tồn bên ngoài vật chủ như vi khuẩn hay các vi sinh vật sống tự do khác. Các nhà nghiên cứu ngày nay vẫn không ngừng bất ngờ với những phát hiện mới về virus.

Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc, đâu là con virus đầu tiên được giới khoa học tìm ra? Câu trả lời là virus khảm thuốc lá. Chuyện xảy ra vào năm 1876, nhà hóa học nông nghiệp Đức – giám đốc của Trạm Thí nghiệm Nông nghiệp tại Wageningen tên Adolf Mayer đã phát hiện tình trạng cây thuốc lá xuất hiện đốm lạ. Chứng kiến hiện tượng kỳ quặc này, ông cố gắng tìm bằng được đáp án. Adolf Mayer càng bất ngờ hơn khi xét nghiệm cho thấy vi khuẩn và nấm không phải tác nhân gây bệnh.

Đến năm 1892, nhà thực vật học người Nga Dmitri Ivanovsky phát hiện nhựa cây nhiễm bệnh còn có cả tính lây nhiễm dù đã đi qua bộ lọc giữ vi khuẩn. Điều đó cho thấy có thứ gì đó mới đã xuất hiện ở đây.

6 năm sau, nhà vi sinh vật học người Hà Lan – Martinus Beijerinck tiếp tục làm lại thí nghiệm của Dmitri Ivanovsky để tìm câu trả lời. Ông cho rằng bệnh khảm thuốc lá không phải do vi khuẩn mà từ “chất lỏng truyền nhiễm sống”. Thuật ngữ “virus” bắt đầu xuất hiện, được dùng để miêu tả bản chất “không phải vi khuẩn” của một mầm bệnh.

Dù đã đặt được tên cho nó nhưng trên thực tế thì khi đó con người vẫn chưa thể hiểu rõ mầm bệnh này là gì. Mãi đến chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ vào năm 1898, bệnh sốt vàng xuất hiện và trở thành dấu mốc quan trọng với lịch sử virus học. Rất nhiều binh lính Mỹ đã bị sốt vàng khi đến bờ biển Cuba. Sau quá trình nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, người ta biết được nó truyền nhiễm qua huyết thanh đã lọc từ một bệnh nhân. Bệnh sốt vàng từ đó cũng trở thành căn bệnh truyền nhiễm ở người đầu tiên do virus gây nên.

Năm 1931, kính hiển vi điện tử xuất hiện, trở thành cánh tay phải đắc lực cho các nhà khoa học. Cũng từ đó virus mới có thể nhìn thấy. Và rồi virus khảm thuốc lá gây nhức nhối bấy lâu cũng hiện rõ lên trước mắt các nhà khoa học. Nó là loại virus đầu tiên được phát hiện, chụp ảnh.

Sau này, năm 1950, Rosalind Franklin đã dùng phương pháp tinh thể học tia X để xác định cấu trúc virus khảm thuốc lá là phân tử ARN chuỗi đơn với màng protein bao bọc. Nhà nghiên cứu này còn chứng minh được ADN là phân tử gồm 2 chuỗi, từ đó những phát hiện nổi tiếng về cấu trúc xoắn kép của ADN cũng xuất hiện.

Kể từ khi được phát hiện đến nay, virus chưa bao giờ khiến giới khoa học ngừng bất ngờ. Họ vẫn đang tranh cãi về việc nó có phải là thực thể sống hay không. Chỉ biết rằng, những căn bệnh do virus gây nên đã khiến loài người bối rối, thậm chí run sợ vì nguy cơ thảm họa có thể xảy ra bất cứ lúc nào.