Loại gỗ quý hiếm top đầu Việt Nam nằm trong sách đỏ, thuộc nhóm 1 nguy cấp: Mùi thơm độc nhất vô nhị

Việt Nam là quốc gia sở hữu hơn 10 triệu ha rừng tự nhiên, chính vì vậy mà nước ta đang có nhiều loại gỗ tự nhiên và hiện được nhà nước chia thành 8 nhóm theo tính chất, giá trị cũng như độ khan hiếm.

Trong đó, có những loại gỗ tự nhiên được xếp vào nhóm I thuộc dòng quý hiếm, tỷ trọng cao, rất nặng, có giá trị kinh tế cao. Và cây gỗ Bách Xanh là một trong những loại gỗ tự nhiên Việt Nam thuộc nhóm I.

Đây không chỉ là loại cây được xếp vào Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy cấp quý hiếm (nhóm IA) bảng phân loại nhóm gỗ của nghị định số 32/2006/NĐ-CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại mà còn được ghi vào trong trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá " đang nguy cấp" (E).

Cây Bách Xanh có tên khoa học là Calocedrus macrolepis, thuộc họ Hoàng đàn Cupressaceae, bộ Hoàng đàn Cupressales.

Đây là  loại cây có nguồn gốc từ Tây Nam Trung Quốc sau đó mới lan sang Ba Vì (Việt Nam), các vùng khác như bắc Lào, cực bắc Thái Lan và đông bắc Myanmar.

Trong nước, loại cây này xuất hiện ở các vùng như: Lào Cai, Sơn La (Yên Châu: Mường Lựm, Vân Hồ), Hà Giang, Hoà Bình (Mai Châu: Hang Kia, Pà Cò; Đà Bắc), Hà Tây (Ba Vì), Đắk Lắk (Krông Bông: Chư Yang Sinh), Lâm Đồng (Đà Lạt, Bì Đúp), Khánh Hoà (Nha Trang, Hòn Bà), Ninh Thuận.

Cây Bách Xanh thân thẳng, có gỗ thường xanh, với chiều cao từ  20 - 25m, đường kính thân từ 60 - 80 cm. Cây có vỏ màu nâu đen, đứt dọc, cây phân cành ngang, tán lá hình tháp rộng hoặc hình dù. 

Cây này có lá gần giống là Pơ mu, với lá hình vẩy xếp thành 4 dãy, hai lá vảy trong to hơn hai lá vẩy bên. 

Vào tháng 3-4, cây này cho ra quả và chính vào tháng 9-10. Loài cây này có khả năng tái sinh bằng hạt tốt đặc biệt là với điều kiện nhiều ánh sáng.

Cây Bách Xanh là loại mọc trên núi đất, núi đá vôi, thường ở gần đỉnh núi, có thể sống ở độ cao từ từ 900 tới 1800 m. Cây ưa khí hậu mát mẻ, ẩm ướt với lượng mưa trung bình hàng năm trên 2000mm/năm, độ ẩm không khí cao, thích hợp với loại đất vàng alit, đất mùn đồng thời cũng có thể sống trên phiến cát kết hay granit, tầng mỏng đến trung bình, thảm mục dày.

Cây Bách Xanh có gỗ thớ thẳng mịn, không bị mối mọt. Điều đặc biệt là cây gỗ này có mùi đặc biệt hơi hắc và không ngọt. Khi ngâm trong nước, gỗ có mùi thơm nhè nhẹ dễ chịu và có tinh dầu màu xanh. Chính vì những giá trị này cùng với việc dễ gia công, gỗ cây Bách Xanh được dùng trong xây dựng, đóng đồ cao cấp, làm hàng mỹ nghệ.

Những bức tượng gỗ mỹ nghệ như Tượng Di Lặc, Tượng Quan Công, Tượng Phật Tổ được làm từ gỗ bách xanh có giá rất đắt.

Dù là loại cây có khu phân bố rộng nhưng đã bị khai thác nhiều với mục đích lấy gỗ. Hiện tại, Vườn quốc gia Ba Vì đang thực hiện công tác bảo tồn loại cây này tuy nhiên nếu không bảo vệ thì giống cây gỗ quý này sẽ có nguy cơ bị tuyệt chủng.