Con người đã để thất lạc không ít những phát minh vĩ đại mà phải đến vài nghìn năm sau đó một ít tỏng số đó mới có thể một lần nữa được tạo ra.
1. Lửa Hy Lạp: Vũ khí hóa học bí ẩn
Người Byzantine từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ 12 đã ném một chất bí ẩn vào kẻ thù của họ trong trận hải chiến. Chất lỏng này được bắn qua ống hoặc ống hút, đốt cháy trong nước và chỉ có thể dập tắt bằng giấm, cát và nước tiểu. Chúng ta vẫn chưa biết loại lửa Hy Lạp này được làm từ gì. Người Byzantine đã giữ bí mật về công thức tạo ra chúng và ngày nay, công thức này đã bị thất truyền.
2. Thủy tinh dẻo: Một chất cực kì quý giá
Ba tài liệu cổ xưa được tìm thấy đã nhắc đến một loại thủy tinh dẻo được gọi là vitrum flexile. Ông Petronius (63 SCN) từng viết về một người thợ thủy tinh đã tặng Hoàng đế Tiberius (người trị vì từ năm 14–37 sau Công nguyên) một chiếc bình thủy tinh mà khi ném xuống đất chỉ bị móp rồi trở lại hình dạng ban đầu chứ không vỡ. Lo sợ chất liệu quý mất giá, Tiberius ra lệnh chặt đầu nhà phát minh để bí mật về vitrum flexile sẽ chôn vùi theo ông.
Vào năm 2012, công ty sản xuất kính Corning đã giới thiệu loại thủy tinh dẻo Willow Glass. Chịu nhiệt và đủ dẻo để cuộn lại, nó đã được chứng minh sự hữu ích trong việc chế tạo các tấm pin mặt trời. Nếu người thợ làm thủy tinh La Mã thực sự đã phát minh ra vitrum flexile thì có vẻ như ông ta đã đi trước thời đại hàng nghìn năm.
3. Thuốc giải độc phổ quát - dùng cho mọi chất độc
Loại “thuốc giải độc phổ quát” có thể giải được mọi chất độc được cho là do Vua Mithridates VI của Pontus (người trị vì 120–63 trước Công nguyên) chế tạo và bác sĩ riêng của Hoàng đế Nero hoàn thiện. Các nhà sử học cổ đại đã bật mí rằng trong số các thành phần của loại chất độc này bao gồm thuốc phiện, rắn lục băm nhỏ và sự kết hợp của một lượng nhỏ chất độc và thuốc giải độc của chúng. Sau này người ta đặt tên loại thuốc giải này là Mithridatium, theo tên của Vua Mithridates VI.
4. Vũ khí tia nhiệt
Nhà toán học Hy Lạp Archimedes đã phát triển một loại vũ khí tia nhiệt giống như “các tấm khiên bằng đồng được đánh bóng phản chiếu tia nắng mặt trời vào tàu địch”. Tên của nó là Mythbusters, từng được các sinh viên MIT tái tạo thành công vào năm 2005. Họ đã đốt cháy một chiếc thuyền ở cảng San Francisco bằng cách sử dụng loại vũ khí 2.200 năm tuổi này.
5. Bê tông La Mã
Các công trình kiến trúc La Mã rộng lớn tồn tại hàng nghìn năm là minh chứng cho những ưu điểm của bê tông La Mã so với loại bê tông được sử dụng ngày nay khi xuất hiện dấu hiệu xuống cấp sau 50 năm. Các nhà nghiên cứu đã làm việc trong những năm gần đây để khám phá bí mật về tuổi thọ của loại bê tông cổ xưa này. Thành phần bí mật là tro núi lửa.
Một bài báo xuất bản năm 2013 của Trung tâm Tin tức Đại học California–Berkeley công bố rằng các nhà nghiên cứu của trường đại học lần đầu tiên đã mô tả cách hợp chất canxi-nhôm-silicate-hydrat (CASH) cực kỳ ổn định liên kết với vật liệu. Quá trình sản xuất sẽ tạo ra lượng khí thải carbon dioxide thấp hơn so với quá trình sản xuất bê tông hiện đại. Tuy nhiên, một số nhược điểm khi sử dụng nó là thời gian khô lâu hơn, sức chịu đựng yếu hơn bê tông hiện đại.
6. Thép Damascus
Vào thời trung cổ, những thanh kiếm làm từ thép Damascus sản xuất ở Trung Đông vô cùng sắc bén. Bí mật chế tạo Thép Damascus của Trung Đông chỉ mới lộ ra dưới sự kiểm tra của kính hiển vi điện tử quét trong các phòng thí nghiệm hiện đại. Nó được sử dụng lần đầu tiên vào khoảng năm 300 trước Công nguyên và kiến thức này dường như đã bị thất lạc một cách khó hiểu vào khoảng giữa thế kỷ 18.
Chuyên gia khảo cổ học K. Kris Hirst giải thích trong một bài báo viết cho About Education rằng công nghệ nano có liên quan đến việc sản xuất thép Damascus. Các vật liệu được thêm vào trong quá trình sản xuất thép Damascus bao gồm vỏ cây Cassia auriculata, bông tai, vanadi, crom, mangan, coban, niken và một số nguyên tố quý hiếm.
