Loại quả nhiều tên gọi nhất Việt Nam nhưng không phải ai cũng biết, nhiều nước giành làm thuốc

Trong những cánh rừng ngập mặn, bãi bùn thủy triều nhiệt đới ở miền Tây, có một loại quả xuất hiện quanh năm. Nó mọc thành cụm như cây đước, nhưng có mùi na ná khế, hình thù đặc biệt và rất được người dân ưa chuộng. Người miền Tây dùng quả này để ăn sống kèm với mắm, nấu canh chua thay cho me hay làm thuốc. Nó chính là trái bần.

 

Ở các địa phương khác, trái bần sở hữu tên gọi khác, có thể kể đến như quả lậu (nậu), con rốc, phình chóe, quả tiêu… Nó mọc nhiều nhất ở dọc sông Bạch Đằng, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ… Quả bần có 2 loại là bần dĩa (mọc ở ven sông, trái dẹt như cái dĩa) và bần ổi (được trồng ở trong vườn, trái nhỏ tròn như quả ổi).

 

Tên khoa học của cây bần là Sonneratiacaseolaris (L.) Engl (S.acidaL.f), thuộc họ Sonneratiaceae. Ngoài Việt Nam, nhiều quốc gia khác như Campuchia, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Myanmar, châu Phi, New Guinea… cũng trồng trái bần.

Khi còn non, quả bần sẽ khá cứng, giòn. Nhưng khi đã chín, thịt của nó mềm đi, ruột có nhiều hạt. Với việc chứa chất màu archin (emodin) và archicin (axit chrysophanic), bần có thể giúp chống oxy hóa, giải độc, nhuận tràng. Đặc biệt, nó còn cung cấp cả vitamin C, lipid, axit ascorbic, carbohydrate…

 

Người phương Đông nghiên cứu và phát hiện trái bần có thể tiêu viêm, giảm đau, cầm máu. Vì thế mà ông cha ta ngày xưa thường xay lá, thêm muối rồi đắp nó vào vết bầm tím, vết thương nhẹ. Sau này, bần được ép nước để cầm máu, hoa của thì được nghiền nát để điều trị bệnh đi tiểu ra máu.

 

Mặc cho chỉ là loại quả mọc dại ở Việt Nam, nhưng trái bần khi sang đến nước ngoài lại rất đáng gờm. Nhiều quốc gia đã dùng bần để chế thuốc. Có thể kể đến như việc Ấn Độ dùng dung dịch quả bần để cầm máu, trị bệnh xuất huyết. Người Myanamar thì giã nát bần tươi, thêm muối để trị vết thương hở. Trong năm sẽ có dịp người dân Myanmar rủ nhau ăn bần chín để diệt ký sinh trùng, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm.