Thế giới

Nguyên nhân xuất hiện những cơn bão gây thiệt hại nặng nề, khiến nhiều người chết vào đầu năm nay

Các trận lốc xoáy gây chết người và tàn phá liên tiếp trong những tuần gần đây đã làm trầm trọng thêm tình trạng giông bão bất thường bắt đầu năm nay ở Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ là điểm nóng toàn cầu về giông bão và lốc xoáy nghiêm trọng vì đây là nơi hội tụ tất cả các thành phần khí quyển cần thiết cho chúng. Vịnh là nguồn không khí ấm, ẩm mạnh mẽ tạo ra năng lượng thúc đẩy giông bão. Những cơn bão mạnh bùng lên khi luồng không khí đó lao về phía bắc và va chạm với luồng không khí lạnh cắt ngang về phía nam từ Canada. Điều này thường xảy ra nhất ở một khu vực từ đồng bằng đến phía tây Appalachians.

Một loạt cơn lốc xoáy và mưa lớn đã càn quét qua các bang miền Nam và Trung Tây nước Mỹ khiến ít nhất 7 người thiệt mạng. Ảnh: Reuters

Nhìn chung, không khí càng ấm và độ ẩm càng cao thì các cơn giông bão càng mạnh và dữ dội, vịnh Mexico đã ngập tràn hơi ấm. Theo dữ liệu từ Viện Biến đổi Khí hậu tại Đại học Maine, năm nay, nhiệt độ vẫn ấm hơn bình thường sau khi đạt mức kỷ lục trong một số thời điểm của năm 2024 và 2023. Cả hai năm đều có nhiều cơn giông bão nghiêm trọng vào đầu mùa.

Shel Winkley - Một nhà khí tượng học của nhóm nghiên cứu phi lợi nhuận Climate Central, giải thích rằng: “Các đại dương ấm hơn có nghĩa là bốc hơi nhiều hơn và chúng ta biết rằng bầu khí quyển đang giữ nhiều độ ẩm hơn. Đó chỉ là vật lý đơn giản mà chúng ta hiểu về biến đổi khí hậu”.

Phân tích của CNN về các báo cáo sơ bộ về lốc xoáy từ Trung tâm Dự báo Bão của NOAA

Theo Winkley, độ ẩm bổ sung từ "bồn tắm" ấm áp của vịnh sẽ tạo thêm năng lượng thúc đẩy những cơn bão mạnh hơn. Không khí ấm và ẩm dồi dào thường xuyên chảy về phía bắc từ Vịnh vào Hoa Kỳ, nhưng giông bão dữ dội không xảy ra mỗi ngày. Chúng cần thứ gì đó để kích hoạt, thường là dưới dạng luồng không khí lạnh mạnh.

Winkley cho biết: "Một khi bạn có yếu tố kích hoạt đó, cơ bản sẽ biến đổi khí hậu sẽ tác động vào những ngày này để có lượng mưa lớn hơn và thậm chí có khả năng xảy ra thời tiết khắc nghiệt cao hơn".

Biến đổi khí hậu khiến bão gây ra nhiều mưa hơn

Hơn 100 cơn lốc xoáy, mưa đá có kích thước bằng quả bóng chày và gió giật mạnh như bão đã xảy ra trong một đợt bùng phát rộng khắp vào giữa tháng 3 khiến ít nhất 42 người thiệt mạng. Một đợt bùng phát khác xảy ra vào cuối tháng 3 đã tạo ra ít nhất 50 cơn lốc xoáy và làm 7 người thiệt mạng. 

Một kịch bản "ác mộng" đã diễn ra khi tháng 4 bắt đầu. Có tổng cộng hơn 130 cơn lốc xoáy khi những cơn bão quét qua nửa phía đông của đất nước, giết chết ít nhất 26 người. Cùng lúc đó, toàn bộ lượng mưa của một mùa xuân đã gây ra trận lũ lụt lịch sử ở một số vùng thung lũng Mississippi và Ohio, có thể mất nhiều tuần để rút hoàn toàn.

Theo nghiên cứu của Climate Central, hiện nay điều kiện thời tiết thuận lợi cho những cơn giông bão nghiêm trọng thường xuyên hơn khoảng hai tuần vào mùa xuân so với năm 1979 ở một số khu vực của hơn chục tiểu bang từ miền Nam đến Trung Tây .

Khó hơn để hình thành xu hướng vững chắc về tác động của biến đổi khí hậu đối với lốc xoáy vì không có đủ dữ liệu lịch sử. Lốc xoáy tương đối nhỏ và tồn tại trong thời gian ngắn tuy nhiên phạm vi phủ sóng radar thời tiết hiện đại giúp phát hiện lốc xoáy dễ dàng hơn nhiều so với trước đây.

Theo thống kê mới nhất, đã có gần 500 báo cáo về lốc xoáy kể từ đầu năm ở Hoa Kỳ. Theo dữ liệu từ Trung tâm Dự báo Bão, có gần 300 cơn lốc xoáy được báo cáo cho đến đầu tháng 4.

Theo CNN