Việt Nam là một trong các quốc gia già hóa dân số nhanh nhất thế giới, giải pháp Bộ Y tế đề xuất
Các chuyên gia dân số cảnh báo rằng, nếu mức sinh giảm kéo dài, sẽ gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng.
Theo báo cáo từ Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, Việt Nam đang là quốc gia đối mặt với xu hướng già hóa dân số cao và thuộc vào nhóm nhanh nhất thế giới. Năm 2019, số người trên 60 tuổi chiếm 12% thế nhưng giờ đây nó được dự báo tăng đến 25% vào năm 2050.
Mức sinh sản giảm và quá trình già hóa đang đổ lên dân số. Trong nhiều quốc giá khác mất hàng thế kỷ để chuyển mình từ giai đoạn già hóa dân số sang dân số già thì Việt Nam chỉ mất có 26 năm. Đây được coi là tình hình nghiêm trọng và đáng báo động, tỷ lệ sinh năm 2022 tụt xuống còn 2,01 con/mẹ, mức thấp kỷ lục trong 11 năm qua. Đến nay con số này vẫn tiếp tục giảm mà không tăng 1,95 con/mẹ.
Đáng chú ý là TPHCM ghi nhận tỷ lệ sinh sản là 1,32 con/mẹ vào năm 2023. Tình trạng này nếu tiếp tục kéo dài là một mối nguy đáng lo ngại cho dân số Việt. Các chuyên gia đưa ra cảnh báo nếu mức sinh tiếp tục giảm thì hệ lụy nó gây ra cũng nhiều và nghiêm trọng. Ảnh hưởng đến cơ cấu và quy mô dân số mà còn làm giảm nhóm lao động, gia tăng tốc độ già hóa dân số, và tạo ra nhiều thách thức về di cư và mất cơ hội tận dụng cơ cấu dân số vàng. Nếu không có những biện pháp kịp thời và hiệu quả để tăng cường tỷ lệ sinh, tương lai phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam có thể bị đe dọa nghiêm trọng.
Trước những tiềm ẩn nguy cơ này Bộ Y tế đang đưa ra các đề xuất quan trọng tại đề nghị xây dựng luật dân số: trao quyền cho các cặp vợ chồng trong việc quyết định số con, thời gian sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh.
Bên cạnh đó các áp lực bên ngoài như công việc, sự nghiệp, tài chính, lập gia đình đều đổ dồn lên các cặp đôi khiến họ e ngại việc sinh con. Để giải quyết vấn đề này Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) đã đề xuất một giải pháp thiết thực: hỗ trợ một lần khi mua nhà ở xã hội cho các cặp vợ chồng có hai con.
Cùng với đó, GS. Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các Vấn đề Xã hội thuộc Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, nhấn mạnh rằng cần phải thay đổi tư duy và chính sách về dân số. Nhiều người vẫn còn giữ quan niệm cũ rằng mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có hai con. Ông khuyến nghị cần có một chiến lược truyền thông mạnh mẽ để thay đổi nhận thức này.