Nhà máy thủy điện lâu đời nhất Việt Nam, có tuổi đời gần 80 năm và những bí mật ít ai biết tới

Nhà máy thủy điện Ankroet nằm sâu trong thung lũng Đankia - Suối Vàng, thuộc vùng rừng núi ở huyện Lạc Dương, Lâm Đồng Theo Địa chí Đà Lạt, thủy điện Ankroet là “nhà máy thủy điện đầu tiên của Việt Nam được khởi công vào tháng 10/1942 và khánh thành vào năm 1945”, chính thức phát điện năm 1946. Đây cũng là nhà máy thủy điện đầu tiên của Đông Dương.

Công suất thiết kế ban đầu của nhà máy thủy điện Ankroet chỉ 600kW, nhỏ hơn trăm lần so với những thủy điện hạng trung hiện nay, cung cấp điện cho đô thị Đà Lạt khi đó. Nằm ẩn mình ở chốn thâm sơn cùng cốc, tổng thể công trình trông như một biệt thự nghỉ dưỡng chứ không mang dáng dấp của công xưởng. Lối vào thủy điện Ankroet rợp bóng cây với những chiếc cầu nhỏ.

Công trình do người Pháp thiết kế với những vật liệu quen thuộc thường thấy ở các biệt thự cổ. Mái ngói đỏ có độ dốc lớn mang dáng dấp của nhà rông Tây Nguyên. Toàn bộ công trình được xây dựng thủ công, chủ yếu là dùng sức người. Ngoài xây dựng thủ công bằng đá chẻ, công phu nhất chính là đường hầm xuyên núi dài tới hơn 500m.

Cách nhà máy thủy điện Ankroet khoảng 5 km là hệ thống đập tự tràn với dung tích hồ chứa một triệu m3 nước. Quá trình ngăn dòng đã tạo nên hồ Suối Vàng thơ mộng giữa rừng thông. Đập Ankroet là đập tự tràn xây bằng đá chẻ dài 97 m, cao hơn 10 m. Loại đá xây đập và nhà máy đều khai thác ở địa phương. Hiện Ankroet là thủy điện duy nhất ở Việt Nam có đập tràn xây bằng đá chẻ.

Năm 1960, để phục vụ cho việc xây dựng thủy điện Đa Nhim, Ankroet đã nâng công suất lên 3.100 kW. Hiện, công suất của nhà máy là 4.400 kW. Cùng với nâng công suất, hệ thống cũ của nhà máy cũng được thay thế bởi các thiết bị hiện đại, tân tiến, tự động. Dù đã trải qua nhiều lần cải tạo, nhưng thủy điện cổ nhất Việt Nam vẫn giữ được vẻ ngoài cổ kính, hài hòa với thiên nhiên và trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn.

Khi đến đây, du khách có thể chiêm ngưỡng 2 tổ máy tuabin cổ xưa do Pháp chế tạo từ những ngày đầu thành lập nhà máy.Khách du lịch cũng có thể chụp ảnh tại bờ chắn hai đập nước liên hoàn xây bằng đá xanh.Hoặc hít thở không khí trong lành thơm mùi lá thông và tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng mà hiếm có công trình xây dựng nào có được.