Danh tính 8 thiếu niên Việt Nam đầu tiên được chính Bác Hồ huấn luyện tại Quảng Châu, Trung Quốc
Được chính Bác Hồ huấn luyện tại nước ngoài, 8 thiếu niên Việt Nam đầu tiên này là ai và có cuộc sống ra sao?
Vào năm 1925 là thời điểm Hội Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí được thành lập. Ngay sau đó hội đã lo đến việc tổ chức và lãnh đạo đoàn thể riêng của Thanh niên cách mạng. Hội cũng đã chọn ra 8 em thiếu niên thời điểm lúc bấy giờ để sang Quảng Châu, Trung Quốc bồi dưỡng để trở thành những nhân tố cốt lõi. Vậy những người được đưa sang Quảng Châu được Bác Hồ huấn luyện là những ai và họ có cuộc sống ra sao?
Qua tìm hiểu và tham khảo một số công trình nghiên cứu của các nhà khoa học và qua nguồn tư liệu của Bảo tàng Hồ Chí Minh Trung ương cung cấp, có thể biết rằng 8 thiếu niên đó là: Lý Hữu Trọng (Lý Tự Trọng); Ngô Hậu Đức (Lý Phương Đức); Nguyễn Thị Tích (Lý Phương Thuận); Ngô Trí Thông (Lý Trí Thông); Nguyễn Sinh Thản (Lý Nam Thanh); Vương Thúc Thoại (Lý Thúc Chất); Hoàng Tự (Lý Anh Tợ) và Đinh Chương Long (Lý Văn Minh).
Các thành viên có mặt tại Quảng Châu vào khoảng tháng 7/1925, vào thời điểm này mọi người mới chỉ 12-15 tuổi. Tuy còn rất trẻ nhưng mọi người đều là con em của những gia đình yêu nước, trong đó có Trọng, Đức (Nữ), Thuận (Nữ), Chất, Tợ, Thông, được đưa từ Xiêm sang.
Khi tới Quảng Châu bài học đầu tiên của mọi người là giữ bí mật tuyệt đối, trước hết phải lấy tên mới theo họ của Nguyễn Ái Quốc lúc đó gọi là Lý Thụy với danh nghĩa công khai là họ hàng trong gia tộc họ Lý ở miền nam Quảng Đông giới thiệu các em vào trường tiểu học. Bác Hồ cũng yêu cầu tổng bộ soạn riêng một chương trình học tập chính trị và văn hóa cho các em, bản thân Bác sẽ dạy các em về địa lý, lịch sử Việt Nam, tại sao chúng ta lại đánh thực dân Pháp, để đánh chúng ta cần chuẩn bị những gì.
Trong số đó Lý Tự Trọng tên thật là Lê Văn Trọng, cái tên được nhắc nhiều nhất đi vào lịch sử là người đoàn viên đầu tiên đã oanh liệt đấu tranh đến hơi thở cuối cùng cho Đảng, cho sự nghiệp cách mạng.
Vì gặp vấn đề trục trặc nên không thể gửi các em sang Liên Xô đi học. Song không thể quên đi công lao giáo dục của Bác Hồ với những thiếu niên này, thời gian sau đó các thiếu niên ngày nào còn nhỏ tuổi đã trở thành đoàn viên thanh niên cộng sản thuộc lớp đầu tiên của nước ta. Trong số những thanh niên đó có Lý Tự Trọng tên thật là Lê Văn Trọng là nhân vật được nhắc nhất trong lịch sử và là người đoàn viên đầu tiên đã chiến đấu anh dũng và hy sinh hơi thở cuối cùng cho sự nghiệp cách mạng.
Một cái tên nữa cũng thường được nhắc đến bởi gắn liền với sự kiện Nguyễn Ái Quốc bị bắt ở Hồng Kông đó là Lý Phương Thuận. Lý Phương Thuận tên thật là là Nguyễn Thị Tích, cũng có tên là Lý Sâm, Lý Thị Tâm, Hoàng Lệ Minh, sinh năm 1916 ở xã Hưng Tân, Hưng Nguyên, Nghệ An.
Ngoài ra còn có Lý Nam Thanh (tên thật là Nguyễn Sinh Thản, người làng Sen - Kim Liên - Nam Đàn), Lý Thúc Chất (tên thật là Vương Thúc Thoại) và Lý Anh Tợ (tên thật là Hoàng Tự) là 3 trong số 6 chiến sỹ tình nguyện Việt Nam trong Trung đoàn Quốc tế (Trung đoàn là những người nước ngoài làm việc trong cơ quan Quốc tế cộng sản, thuộc sư đoàn bộ binh cơ giới đặc biệt viết tắt là OMSBON), chiến đấu, bảo vệ Matxcơva và hy sinh anh dũng .
Ngày 12/12/1986 kỷ niệm 45 năm bảo vệ Matxcơva Chủ tịch đoàn Chủ tịch Xô Viết tối cao Liên Xô A.Gơrômưcô đã ký sắc lệnh truy tặng 5 chiến sỹ Việt Nam Huân chương chiến tranh giữ nước hạng Nhất, vì lòng dũng cảm thể hiện trong trận chiến đấu chống bọn xâm lược Đức phát xít bảo vệ Mátxcơva .
Về Lý Trí Thông sau này với tên gọi là Hoàng Vinh, tháng 8 năm 1945 ông về nước, viết thư lên Bác Hồ xin việc làm và được sắp xếp vào làm thư ký ở vụ Hoa Kiều .
Còn Lý Phương Đức hiện nay cũng chưa thu thập được tin tức gì nhiều chỉ biết Lý Phương Đức có một cuốn hồi ký ''Theo Bác làm cách mạng'' 28 trang viết tại Hà Nội năm 1979, chỉ viết về thời kỳ ở Quảng Châu và sau đó ở Hồng Kông (1930- 1931).
Nhân vật cuối cùng là Lý Văn Minh hoàn toàn không có tin tức, có nhiều giả thuyết được đưa ra rằng anh là người thú 6 trong số 6 người tham gia Trung đoàn quốc tế chiến đấu bảo vệ Matxcơva và anh dũng hy sinh.
