Vị tướng tài ba là học trò ưu tú của Bác Hồ, tên tuổi gắn liền chiến công hiển hách tại Trường Sơn
Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên (1923 - 2019) luôn được nhắc đến là một vị tướng tài ba và là một nhà lãnh đạo tài năng trong lịch sử.
Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên có tên thật là Nguyễn Hữu Vũ, ông sinh ngày 1/3/1923 tại thôn Trung Thôn, xã Quảng Trung, huyện Quảng Trạch. Ông Nguyên xuất thân trong một gia đình có truyền thống làm cách mạng và có tinh thần chống thực dân từ khi còn sớm.
Năm 1936, ông Nguyễn Hữu Vũ bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng, cho tới năm 1937 ông lấy tên là Nguyễn Văn Đồng, Năm 1939 ông được vinh dự kết nạp Đảng và ông đã đổi tên thành Đồng Sỹ Nguyên vào năm 1947 để dễ dàng hoạt động cách mạng.
Vì tận mắt chứng kiến sự bất công và tàn bạo dưới chế độ cũ, ông đã cố gắng rèn luyện và trưởng thành làm Bí thư chi bộ rồi phấn đấu lên những chức vụ cao hơn. Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên đã dành cả cuộc đời mình để phục vụ đất nước, sự nghiệp của Đảng.
Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên được giao nhiều cương vị, chức vụ quan trọng. Đặc biệt, trên cương vị Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trường Sơn (1967-1976), đồng chí đã có những quyết định sáng tạo trong chỉ đạo, tổ chức lực lượng, xây dựng, phát triển, khai thác hiệu quả đường Trường Sơn và lập nhiều chiến công đặt biệt xuất sắc, kịp thời chi viện sức người, sức của cho các chiến trường, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên đã có 10 năm trên cương vị Tư lệnh khi xây dựng và chiến đấu tại Trường Sơn kéo dài 16 năm. Ông đã phải trải qua những trận đánh với giặc, đánh phá ác liệt từ những cơn mưa bom từ Mỹ. Gần 10 năm làm Tư lệnh là quãng thời gian ông dành hết tâm huyết và trí óc, tài năng của mình cho chiến trường.
Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Bác Hồ cũng như những sáng kiến táo bạo kịp thời của đồng Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên, quân ta đã giành được những chiến thắng vang dội. Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên đã cùng Bộ Tư lệnh chỉ đạo tạo mạng lưới đường - cầu nhiều trục dọc Bắc - Nam; Đông - Tây Trường Sơn xuyên cả ba nước Đông Dương; nhiều trục ngang nối hai sườn Đông - Tây, nối tất cả các chiến trường, tạo nên một hệ thống giao thông liên hoàn và đồng bộ, đa dạng.
Tuyến đường này đã góp phần to lớn trong quá trình thắng lợi của chiến tranh miền Nam nước ta, nhất là cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Con đường tạo thế và lực cho chiến tranh nhân dân miền Nam, con đường chia cắt địch, là nơi xuất phát tiến công của các binh đoàn cơ động chiến lược.
Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là một người hết sức khiêm nhường, ông không bao giờ ỷ vào vai vế của mình để áp đặt mà luôn trong trạng thái người đứng giữa, trung gian nhằm lắng nghe, trao đổi với các đồng chí đồng đội. Mỗi lần thắng trận, với ông đó đều là công sức của mọi người, của tập thể luôn cố gắng hết mình vì đất nước.