Anh hùng ‘tay không giết giặc’: 16 tuổi tham gia cách mạng, người đầu tiên dùng lựu đạn diệt xe tăng

Anh hùng Cù Chính Lan (1930 – 1951) là người con của vùng đất “địa linh nhân kiệt” Quỳnh Côi, Nghệ An. Anh là 1 trong 7 cá nhân đầu tiên được phong danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân của Việt Nam. Từ khi mới 16 tuổi, lòng yêu nước trỗi dậy, noi theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh anh hùng Cù Chính Lan đã theo người lớn giành chính quyền ở huyện và gia nhập đội thiếu niên ở làng.

Chân dung anh hùng Cù Chính Lan.

Năm 17 tuổi, giữa lúc đất nước bị giặc Pháp đàn áp, anh đã xung phong đi nhập ngũ và đã lập được chiến công ngay khi mới vào quân ngũ. Theo đó, trong chiến dịch Quang Trung (chiến dịch Hà Nam Ninh năm 1951) dù thế lực quân ta còn non trẻ, vũ khí trang bị thô sơ thiếu thốn nhưng Cù Chính Lan cùng với đại đội của mình đã anh dũng chiến đấu với 5 đại đội của địch bằng cách cướp súng của địch và diệt địch. Sau cuộc chiến này, anh được tuyên dương là “anh hùng tay không giết giặc”.

Trong suốt quá trình tham gia chiến đấu sau đó, anh đã lập nhiều chiến công xuất sắc. Tại chiến dịch Hòa Bình năm 1951, do bố trí trận địa bị lộ, địch tấn công ta dữ dội nên quân ta phải tạm thời rút lui. Anh hùng Cù Chính Lan khi ấy đã dũng cảm đi sau cùng, làm lá chắn giúp đồng đội rút lui an toàn, đồng thời đưa được 3 đồng chí bị thương về đơn vị.

Tượng đài anh hùng Cù Chính Lan ở bản Giang Mỗ, xã Bình Thanh, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. 

Ngày 13/12/1951, quân ta lại bố trí phục kích quân Pháp lần thứ 2 tại Giang Mỗ, lần này quân địch đã lọt vào trận địa, quân ta chớp thời cơ nổ súng bắn quyết liệt tiêu diệt gọn 1 đại đội địch. Khi chuẩn bị rút thì bất ngờ 1 xe tăng của địch xuất hiện liên tiếp bắn vào đội hình của ta, chặn đường và làm nhiều chiến sĩ của ta bị thương. Cù Chính Lan ngay sau đó đã nhảy lên xe tăng, dùng súng không thành công, anh kêu gọi đồng đội tập trung lựu đạn ném vào xe tăng. Địch sợ hãi hốt hoảng lái xe chuyển hướng. Không thể bỏ lỡ thời cơ “vàng” diệt địch, Cù Chính Lan đã dùng những quả lựu đạn đã rút chốt diệt gọn tốp địch bên trong, chiếc xe tăng dừng lại thành vật cản đường, những chiếc xe sau như rắn mất đầu không thể lên ứng cứu đồng bọn. Cứ điểm Giang Mỗ nhanh chóng bị ta tiêu diệt.

Xác xe tăng anh hùng Cù Chính Lan đã tiêu diệt đang được  lưu giữ tại Sở VH,TT&DL tỉnh Hòa Bình.

Chiến công của anh đã trở thành biểu tượng của ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Sau trận chiến, anh được Bộ Tổng tư lệnh tặng thưởng Huân chương Quân công hạng ba với danh hiệu Anh hùng đánh xe tăng.

Tem Anh hùng Cù Chính Lan. 

29/12/1951, Cù Chính Lan cùng đồng đội đánh đồn Cô Tô, đây cũng là trận chiến lấy đi sinh mạng của chàng trai 21 tuổi. Dù bị thương nặng nhưng anh vẫn bám trụ trận địa, dốc sức chỉ huy, động viên tinh thần đồng đội chiến đấu. Trận đánh kết thúc cũng là lúc người anh hùng Cù Chính Lan trút hơi thở cuối cùng.

Hiện nay, tượng đài anh hùng Cù Chính Lan được xây dựng tại bản Giang Mỗ, xã Bình Thanh, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. Tên của anh được đặt cho nhiều con đường ở Hòa Bình và Hà Nội ngày nay.