Kinh ngạc hóa thạch của loài cá heo lớn nhất thế giới niên đại 16 triệu năm chưa từng phát hiện trước đây
Cá heo Pebanista Yacaruna là loài lớn nhất từng được phát hiện, chúng tuyệt chủng khi Amazon thay đổi và con mồi biến mất.
Dấu tích của con cá heo lớn nhất thế giới đã được phát hiện ở Amazon thuộc Peru, cho thấy loài động vật có vú dài tới 11 feet (3,3m). Nó là 1 nhánh của một loài cổ xưa có quan hệ họ hàng xa với loài cá heo sông quý hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng đã được phát hiện ở Amazon Peru.
Các nhà cổ sinh vật học tại Đại học Zurich (UZH) của Thụy Sĩ đã tìm thấy hóa thạch cho thấy sinh vật cổ đại này có quan hệ họ hàng xa với loài cá heo sông quý hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng sống quanh Nam Mỹ. Các hóa thạch cho thấy Pebanista yacuruna mới được tìm thấy có thị lực kém, mõm thon dài và nhiều răng khi nó lang thang trên các đại dương hơn 16 triệu năm trước.
Dấu tích hóa thạch của một con cá heo cổ đại được cho là đã sống cách đây 16 triệu năm được tìm thấy ở Amazon thuộc Peru
Nhóm nghiên cứu đặt tên cho loài mới này để vinh danh những sinh vật thần thoại được gọi là Tacuruna, những sinh vật được cho là sống ở các khu vực dưới nước xung quanh lưu vực sông Amazon.
Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên phát hiện ra hộp sọ của cá heo trong chuyến thám hiểm tới Peru năm 2018 khi họ nhìn thấy hóa thạch nhô ra từ bờ kè sông Napo.
Aldo Benites-Palomino nói với The Guardian rằng những con cá heo sông còn sống sót là 'tàn dư của những nhóm cá heo biển từng rất đa dạng', đồng thời cho biết người ta tin rằng chúng rời đại dương để đổi lấy những dòng sông nước ngọt để tìm nguồn thức ăn.
Ông nói: “Những con sông là van thoát hiểm… cho hóa thạch cổ đại mà chúng tôi tìm thấy, và điều đó cũng tương tự đối với tất cả cá heo sông đang sống ngày nay”.
Vào thời điểm cá heo cổ đại sinh sống ở các đại dương, Amazon thuộc Peru có cảnh quan rất khác - Nó được bao phủ bởi các hồ lớn và đầm lầy bao phủ Colombia, Ecuador, Bolivia, Peru và Brazil.
Các nhà nghiên cứu cho biết khí hậu thay đổi đã khiến Pebanista biến mất vì con mồi của chúng bắt đầu biến mất và việc thiếu nguồn thức ăn đã khiến cá heo đến tuyệt chủng.
Aldo Benites-Palomino lần đầu tiên phát hiện hộp sọ của cá heo ở bờ kè sông Napo ở Peru vào năm 2018
Khoảng 10 triệu năm trước, nước Amazon hoạt động xuyên qua sa thạch theo hướng tây, buộc lượng nước hồ còn lại phải chảy về hướng đông. Lúc này, hồ lớn bắt đầu cạn nước và trở thành sông, biến khu vực từ hệ sinh thái ẩm ướt và đa dạng trở thành vùng khô cằn và thưa thớt hơn.
Marcelo R. Sánchez-Villagra, giám đốc Khoa Cổ sinh vật học tại UZH cho biết: “Sau hai thập kỷ làm việc ở Nam Mỹ, chúng tôi đã tìm thấy một số hình dạng khổng lồ trong khu vực, nhưng đây là loài cá heo đầu tiên thuộc loại này”. 'Chúng tôi đặc biệt bị hấp dẫn bởi lịch sử địa sinh học sâu xa đặc biệt của nó.'
Benites-Palomino nói với NewScientist rằng khu vực nơi ông và nhóm của mình tìm thấy hóa thạch từng bị bao phủ bởi một hồ nước 'cực lớn', 'gần giống như một đại dương nhỏ giữa rừng rậm'.
Hốc mắt nhỏ của cá heo khiến các nhà nghiên cứu tin rằng nó có thị lực kém và Benites-Palomino nói với tờ báo này: 'Chúng tôi biết rằng nó đang sống ở vùng nước nhiều bùn vì mắt của nó bắt đầu giảm kích thước.'
Các nhà nghiên cứu nhận thấy Pebanista có mõm thon dài và nhiều răng, điều này cho thấy cá heo ăn cá, giống như nhiều loài cá heo sông thời hiện đại khác.
Benites-Palomino và nhóm của ông dự đoán loài cá heo này có quan hệ họ hàng gần gũi với cá heo sông Amazon ngày nay nhưng thay vào đó, họ phát hiện ra rằng những chiếc vòi nhô cao trên đầu giúp định vị bằng tiếng vang khiến nó giống với cá heo sông Nam Á. Định vị bằng tiếng vang là khả năng 'nhìn thấy' của động vật bằng cách lắng nghe tiếng vang của âm thanh tần số cao được sử dụng để săn mồi.
Gabriel Aguirre-Fernández, nhà nghiên cứu và đồng tác giả của nghiên cứu tại UZH cho biết: “Đối với cá heo sông, khả năng định vị bằng tiếng vang hoặc siêu âm sinh học thậm chí còn quan trọng hơn vì vùng nước chúng sinh sống cực kỳ lầy lội, cản trở tầm nhìn của chúng”.
Việc tìm kiếm hóa thạch ở Amazon ngày càng khó khăn vì các nhà cổ sinh vật học phải đợi đến “mùa khô” của khu vực khi mực nước sông đủ thấp để lộ ra những tàn tích hóa thạch. Thu thập hóa thạch là một quá trình nhạy cảm về mặt thời gian vì nếu các nhà cổ sinh vật học không khai thác chúng trước khi mùa khô kết thúc, thủy triều sông dâng cao có thể cuốn trôi chúng và chúng có thể bị mất vĩnh viễn.
