Bạn không đơn độc nếu từng nghe thấy tiếng sàn nhà kẽo kẹt, tiếng động lạ phát ra vào ban đêm và nhìn thấy những bóng vật thể lạ, vì có rất nhiều người có thể cũng giống bạn.
Theo nghiên cứu, 1/3 người dân Anh và gần 1 nửa người dân Mỹ cho biết họ tin vào ma quỷ, linh hồn và các loại hoạt động huyền bí khác. Trong khi đó, các cuộc khảo sát cho thấy cứ năm người thì có một người nói rằng họ thực sự đã nhìn thấy bóng ma và cứ mười người thì có một người đã giao tiếp trực tiếp với người chết.
Nhưng liệu có lời giải thích y học thực tế hơn cho những hiện tượng kỳ lạ này không?
Các chuyên gia cho rằng một tình trạng phổ biến kỳ lạ được gọi là chứng tê liệt khi ngủ là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng ma ám. Theo NHS , chứng tê liệt khi ngủ là tình trạng bạn không thể cử động hoặc nói khi đang thức dậy hoặc đang chìm vào giấc ngủ. Hiện tượng này xảy ra ở một giai đoạn cụ thể trong chu kỳ giấc ngủ được gọi là giấc ngủ REM, khi não hoạt động mạnh nhưng cơ thể vẫn còn 'ngủ'. Những giấc mơ sống động nhất được cho là xảy ra trong giai đoạn này và người ta tin rằng chứng tê liệt khi ngủ xảy ra khi mọi người thức dậy trong giai đoạn này.
Một số người mắc bệnh này cũng cho biết họ có cảm giác bị đè nén ở ngực và có thể gặp ảo giác, bao gồm cả ảo giác về những hình ảnh đáng sợ. Người ta có thể tìm thấy những mô tả về tình trạng này trong văn hóa dân gian từ hàng trăm năm trước khi nó được đặt tên như 'mụ phù thủy già' - vì quan niệm rằng có một con ma trông giống phù thủy đang ngồi trên ngực người mắc bệnh.
Khoa học hiện đại không thể giải thích tại sao điều này lại xảy ra, tuy nhiên người ta biết rằng nó phổ biến hơn ở những người bị mất ngủ, rối loạn căng thẳng sau chấn thương và lo âu.
Một nguyên nhân khác gây ra hiện tượng nhìn thấy ma có thể đáng lo ngại hơn nhiều: khí carbon monoxide. Loại khí không màu, không mùi này có thể được phát ra từ các thiết bị lắp đặt kém, bị lỗi hoặc sử dụng không đúng cách như nồi hơi, bếp gas và lò nướng. Nó có độc và có thể gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm đau đầu, lú lẫn, chóng mặt và buồn nôn. Carbon monoxide cũng có thể gây ra ảo giác, mà các chuyên gia y tế từ những năm 1920 đã liên hệ với các báo cáo về ma ám.
Các nghiên cứu cho thấy việc nhìn thấy ma cũng có thể là do bất thường ở não.
Năm 2017, một tạp chí y khoa hàng đầu đã công bố câu chuyện về một bệnh nhân 26 tuổi mắc bệnh động kinh đang trải qua quá trình điều trị thử nghiệm bằng cách cấy điện cực vào não. Khi các bác sĩ tại Trung tâm Công nghệ thần kinh thích ứng quốc gia thuộc Sở Y tế tiểu bang New York mô phỏng vùng não được gọi là vùng mặt hình thoi hay FFA, anh ấy đã bị ảo giác đáng sợ. 'Khuôn mặt của anh đã thay đổi hoàn toàn', ông được cho là đã nói như vậy, nhìn chằm chằm vào một trong những nhà nghiên cứu. 'Tôi không biết chuyện gì đang xảy ra. Đôi mắt của anh… thay đổi.' Ông mô tả những người xung quanh mình trông giống như 'nhân vật anime' - ám chỉ thể loại phim hoạt hình Nhật Bản.
Các nhà nghiên cứu cho biết thêm rằng việc kích thích FFA cũng khiến cầu vồng xuất hiện xung quanh các vật thể.
Trong một thí nghiệm riêng biệt trên một bệnh nhân động kinh khác một phụ nữ 22 tuổi, việc kích thích bán cầu não trái khiến cô cảm thấy "một người" hoặc "cái bóng" không di chuyển hoặc nói đang đứng ngay sau lưng cô.
Những phát hiện này có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về lý do tại sao có tới một nửa số người được chẩn đoán mắc bệnh thần kinh Parkinson - căn bệnh gây tổn thương não tiến triển - cũng tuyên bố nhìn thấy những bóng ma.
Trong khi đó, nghiên cứu gần đây đã tiết lộ lý do tại sao có tới một nửa số người khẳng định "nghe thấy" giọng nói của người thân đã khuất trong thời kỳ đau buồn.
Người ta tin rằng điều này là do cách bộ não tạo ra cái mà tâm lý học gọi là lược đồ - một khuôn khổ tinh thần giúp mọi người sắp xếp và diễn giải thông tin dựa trên kinh nghiệm trong quá khứ.
Khi vào nhà hàng, chúng ta biết theo kinh nghiệm rằng mình sẽ được chào đón, sau đó được sắp chỗ ngồi, rồi được phục vụ đồ uống và thực đơn, v.v. Tương tự như vậy, các cặp đôi trở nên quá quen thuộc với sự hiện diện của nhau ở nhà đến nỗi, ngay cả khi một người không còn ở nhà, đôi khi họ vẫn có cảm giác như họ vẫn còn ở đó.
Theo các chuyên gia tư vấn về đau buồn, những người đang đau buồn thường mô tả rằng họ có thể nghe thấy chồng hoặc vợ mình nói chuyện. Vì vậy, nếu bạn nhìn thấy một con ma, đừng hoảng sợ, hãy cân nhắc xem còn điều gì khác có thể gây ra hiện tượng này.
Mặt khác, có thể không có bằng chứng khoa học đáng tin cậy nào về cuộc sống sau khi chết... điều đó không có nghĩa là hoàn toàn loại trừ khả năng đó.
