Danh tính vị vua từng kết duyên với vua của triều đại khác, sau lại nhường vợ cho cận thần

Trần Thái Tông, tên huý là Trần Cảnh, là con thứ của Trần Thừa, mẹ họ Lê. Năm 8 tuổi, Trần Cảnh được chú là Trần Thủ Độ đưa vào hầu trong cung, sau khi Chiêu Thánh công chúa của nhà Lý được lập thành nữ vương (Lý Chiêu Hoàng), trong giai đoạn vương triều nhà Lý đã suy vong cùng cực.

Do cùng tuổi nên Lý Chiêu Hoàng thích chơi đùa, trò chuyện với Trần Cảnh. Trần Thủ Độ cùng chị họ là Thái hậu Trần Thị Dung đã sắp xếp cuộc hôn nhân cho đôi trẻ. 

Năm 1225, dưới sự sắp đặt của Thái sư Trần Thủ Độ, Trần Cảnh được vợ - tức vua Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho. Cơ nghiệp nhà họ Trần bắt đầu từ đây. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, sau khi lên ngôi, vua Trần Thái Tông đã phong cho Lý Chiêu Hoàng làm Chiêu Thánh Hoàng hậu. 

Tuy nhiên, sau 10 năm sống chung với nhau nhưng không có con nên Trần Thủ Độ lại ép vua phế truất Chiêu Thánh Hoàng hậu xuống làm công chúa. Đến năm 1259, vua Trần Thái Tông lại cho vợ cũ - tức Chiêu Thánh công chúa đến với cận thần của mình là Lê Phụ Trần. Lê Phụ Trần có tên thật là Lê Tần, hậu duệ của vua Lê Đại Hành. 

Lý do Trần Thái Tông nhường vợ liên quan đến việc ông từng được Lê Phụ Trần cứu nguy. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, trong trận giao chiến chống quân Mông Cổ (1258), vua Trần Thái Tông chẳng may rơi vào thế phục kích, bị quân địch bắn tên như mưa. Chính trong tình thế nguy nan ấy, Lê Tần đã lấy ván thuyền che chở cho vua thoát nạn hiểm nghèo. 

Nhờ có công hộ giá này, Lê Tần được đổi sang mang quốc tín (họ vua), có tên mới là Lê Phụ Trần, sau này lại được vua Trần Thái Tông đem vợ cũ là Chiêu Thánh công chúa gả cho. Hai người sống với nhau đến năm 1278, có 2 người con chung.