Thức suốt đêm có thể phục hồi bộ não hay không? Câu trả lời của giới khoa học gây xôn xao

Bạn đã bao giờ thức suốt đêm và cảm thấy bồn chồn, hưng phấn, thậm chí hơi giống như say rượu chưa? Các nhà khoa học đang tìm cách khai thác cảm giác đó để xem liệu nó có thể giúp những người bị trầm cảm hay không và một nghiên cứu mới trên chuột đã phát hiện ra những thay đổi trong não thiếu ngủ dường như gây ra chứng trầm cảm đó.

Đối với hầu hết chúng ta, ý nghĩ phải bỏ qua một đêm ngủ ngon không phải là một điều vui vẻ. Tuy nhiên, khi buộc phải thức dậy sau một ca đêm, một chuyến đi dài hoặc một buổi học vào phút cuối, nhiều người nhận thấy họ cảm thấy lạc quan một cách đáng ngạc nhiên vào ngày hôm sau. Bạn có thể mô tả nó là cảm giác “mệt mỏi và căng thẳng” hoặc ham chơi, thậm chí hơi mê sảng nhưng theo nghĩa tốt.

Các nhà khoa học lý luận, nếu chỉ một người thức suốt đêm có thể có tác dụng như vậy thì điều này có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách não thay đổi ảnh hưởng đến tâm trạng và tại sao một số thuốc chống trầm cảm như ketamine có thể phát huy tác dụng nhanh đến vậy.  

Mingzheng Wu, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Northwestern và là tác giả đầu tiên của một nghiên cứu mới về tình trạng thiếu ngủ cho biết: “Thật thú vị, những thay đổi về trạng thái tâm trạng sau khi mất ngủ cấp tính lại rất thực tế, ngay cả ở những đối tượng khỏe mạnh như tôi và nhiều người khác đã trải qua nhưng cơ chế chính xác trong não dẫn đến những tác động này vẫn chưa được hiểu rõ”.

Để tìm hiểu thêm, Wu và nhóm nghiên cứu đã thực hiện thí nghiệm trên những con chuột trưởng thành khỏe mạnh. Họ đã nghĩ ra một hệ thống để giữ cho các con vật tỉnh táo trong khi giảm thiểu mức độ căng thẳng mà chúng phải chịu, bằng cách sử dụng một chuồng có bệ nâng cao phía trên một chùm tia quay chậm. Những con chuột có thể thư giãn trên bục hoặc đi khám phá bên dưới nhưng chúng phải tiếp tục di chuyển để tránh xa chùm tia. Các tác giả đã thử nghiệm thiết bị và phát hiện ra rằng khi chuột được nhốt trong đó thì chúng ngủ ít hơn đáng kể.

Sau một đêm thiếu ngủ, các tác giả quan sát thấy những con chuột cư xử hung hãn hơn và cuồng tính hơn. Các tác giả có thể thấy rằng tín hiệu dopamine đã tăng lên trong não của động vật nhưng họ không chắc liệu điều này có đặc trưng ở một số vùng nhất định hay là hiệu ứng toàn bộ não. Các nhà khoa học đã xem xét kỹ hơn bốn vùng gồm vỏ não trước trán, nhân tích tụ, vùng dưới đồi và thể vân, theo dõi chúng để giải phóng dopamine và sau đó làm im lặng từng vùng một.

Tác giả cấp cao Yevgenia Kozorovitskiy giải thích: “Tác dụng chống trầm cảm vẫn tồn tại ngoại trừ khi chúng tôi làm im lặng lượng dopamine đầu vào ở vỏ não trước trán. Điều đó có nghĩa là vỏ não trước trán là khu vực có liên quan về mặt lâm sàng khi tìm kiếm các mục tiêu điều trị. Nhưng nó cũng củng cố ý tưởng đã được xây dựng trong lĩnh vực này gần đây: Tế bào thần kinh Dopamine đóng những vai trò rất quan trọng nhưng rất khác nhau trong não”.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), trầm cảm ảnh hưởng đến 16 triệu người Mỹ trưởng thành mỗi năm và thuốc chống trầm cảm được sử dụng rộng rãi. Mặc dù một số người nhận thấy thuốc chống trầm cảm truyền thống có tác dụng biến đổi nhưng chúng không có tác dụng với tất cả mọi người và có thể có tác dụng phụ đáng kể. Các nghiên cứu đang khám phá tiềm năng của các phương pháp tiếp cận mới, chẳng hạn như ảo giác, đối với những trường hợp khó điều trị nhất, nhưng luôn cần có sự hiểu biết được cải thiện để có thể dẫn đến các liệu pháp mới.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Kozorovitskiy khuyên bạn nên thức trắng đêm như một giải pháp nhanh chóng. Các sinh vật có thể đã phát triển trạng thái nhận thức cao hơn này trong những thời điểm mà việc trì hoãn giấc ngủ và cảnh giác cao độ có thể bảo vệ chúng khỏi bị săn mồi và các mối đe dọa khác nhưng theo thời gian, vấn đề thiếu ngủ mãn tính sẽ nhanh chóng lấn át những lợi ích này.

Kozorovitskiy cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra rằng mất ngủ gây ra tác dụng chống trầm cảm mạnh mẽ và phục hồi hoạt động của não. Đây là một lời nhắc nhở quan trọng về cách các hoạt động bình thường của chúng ta, chẳng hạn như một đêm mất ngủ, về cơ bản có thể thay đổi bộ não chỉ trong vài giờ”.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neuron.

Theo IFL Science.