Danh tính người phụ nữ Việt Nam từng được đề cử giải Nobel Hòa bình, làm rạng danh cả đất nước

Nhắc đến Nobel Hòa bình, người Việt Nam hẳn sẽ nghĩ đến ông Lê Đức Thọ (tên khai sinh là Phan Đình Khải). Ông từng là Trưởng ban Tổ chức Trung ương, phụ trách nhân sự của ĐCS Việt Nam từ năm 1956 – 1982, phụ trách đoàn ngoại giao Việt Nam đàm phán với Mỹ tại Hiệp định Paris.

Sau Hiệp định Paris, năm 1973, ông Lê Đức Thọ được trao giải Nobel Hòa bình cùng Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger. Thế nhưng nhà lãnh đạo của Việt Nam đã từ chối nhận thưởng. Có nhiều nguyên nhân nhưng một trong số đó là vì hòa bình chưa thực sự lập lại ở Việt Nam. Ông còn cho rằng, người xứng đáng nhận Nobel Hòa bình hơn mình là nhân dân Việt Nam.

 

Trên thực tế, Việt Nam còn có 2 người phụ nữ cũng từng được đề cử trong hạng mục giải thưởng danh giá này của Nobel. Đầu tiên phải kể đến cô nữ sinh gốc Việt – Amanda Nguyễn (SN 1991). Năm 2013, Amanda Nguyễn khi đó còn là sinh viên năm cuối của Đại học Harvard thì bị tấn công tình dục. Mang vết thương lòng, nữ sinh này đã chiến đấu với ám ảnh tâm lý một mình mà không dám chia sẻ với ai.

 

Từ câu chuyện của mình, Amanda Nguyễn đã đứng lên đấu tranh, muốn các nạn nhân khác không rơi vào tình cảnh bất lực. Cô ấp ủ mong muốn “viết lại luật” và là một trong những người chấp bút, đấu tranh để ban hành “Đạo luật về quyền của những người sống sót trong cuộc tấn công tình dục” tại Mỹ.

Năm 2019, Amanda Nguyễn là người phụ nữ gốc Việt đầu tiên và duy nhất đến thời điểm này được đề cử Nobel Hòa bình. Hiện tại, cô gái 9X đang thực tập ở NASA, mơ ước được làm phi hành gia.

 

Người thứ hai phải nhắc đến là giáo sư Lê Thị Quý (SN 1950, quê Bắc Ninh). Bà là người đã đặt nền móng cho các mô hình phòng chống bạo lực gia đình tại nhiều địa phương trên cả nước. Bà Quý kịch liệt lên tiếng về tệ nạn buôn bán phụ nữ, trẻ em qua biên giới. Nữ giáo sư luôn tìm cách giúp đỡ họ được về với quê hương.

Năm 1992, giáo sư Lê Thị Quý được UNESCO, UNIFEM và nhiều quốc gia mời đến hội thảo, nghiên cứu, thuyết trình nhờ những nghiên cứu tiên phong của mình. Không chỉ vậy, bà còn được thuyết giảng tại trường đại học Clark của Mỹ. Năm 2005, giáo sư Lê Thị Quý được đề cử giải Nobel Hòa bình.

 

Lại nói về Nobel, từ năm 1901 – 2022, giải thưởng này đã trao cho hơn 1000 cá nhân xuất chúng. Trong số đó có 58 phụ nữ đoạt giải (chiếm 5% tổng số người giành giải). Người phụ nữ đầu tiên giành Nobel chính là nhà khoa học Marie Curie. Bà cũng là người phụ nữ duy nhất và đầu tiên giành được 2 giải Nobel ở 2 lĩnh vực khác nhau cho đến thời điểm này.