Sĩ tử may mắn nhất trong lịch sử Việt Nam, cứ thi là đỗ, nghe tên ai cũng 'cười chảy nước mắt'

Lịch sử khoa cử ở Việt Nam ghi nhận trường hợp một nhân vật đi thi lần nào đỗ lần đó. Người này chẳng những làm quan mà còn có bia trong cả Văn Miếu. Thành ngữ “học tài thi phận” có lẽ sinh ra để dành cho ông.

Người được nhắc đến lần này là Nguyễn Trật, sinh  năm 1573, quê ở làng Nguyệt Viên (nay là xã Hoằng Quang, huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Dù tên là “Trật” nhưng vị này thi đâu đỗ đấy, đường công danh rất lẫy lừng.

 

Chuyện kể rằng từ nhỏ Trật không mấy mặn mà với học hành, tự biết học lực của mình hạn chế nên quyết định không đi thi. Ông không tìm đến công danh, mà là công danh tự tìm đến ông.  

Một lần đi thi vì được động viên, Trật đỗ liền 3 trường top đầu kỳ thi Hội, lý do cũng nhờ được bạn bè chung chỗ trọ chỉ bài. Lần tiếp theo, đến trường thi thứ tư thì tình thế khó khăn hơn khi bạn bè ông đều trượt hết, không còn ai mách nước cho nữa.

 

Nhưng số phận đã sắp đặt, Trật không thể “tay trắng ra về” được. Khi đang làm bài thi tại trường thi thứ tư, thí sinh ở lều bên cạnh Trật bỗng đau bụng vật vã. Trật vội vàng bỏ thi cõng bạn đi cấp cứu. Để trả ơn, người bạn đã lấy quyển bài thi của mình tặng cho ông. Trật thêm thắt một chút phần cuối rồi ký tên mình, nộp cho quan coi thi. Cuối cùng ông đỗ, cùng 7 người khác vào dự thi Đình.

 

Đến kỳ thi Đình, Trật không còn ai mách nước, trong đầu cũng chẳng có tí kiến thức nào nên đành nộp giấy trắng ra về. Triều đình lại cho rằng sĩ tử này kiêu ngạo, không chịu làm bại nên muốn xử phạt. Lúc này vận may lại một lần nữa tìm đến Trật. Chúa Trịnh qua đời khiến chính sự trở nên hỗn loạn. Trên đường chạy trốn, thế tử Trịnh Tráng vô tình gặp Trật, được ông hộ giá. Sau này Trịnh Tráng đặc cách cho Trật đỗ tiến sĩ của khoa thi năm đó.

 

Nhận được danh hiệu đó, Nguyễn Trật ra làm quan, đảm nhận chức Công khao Đô cấp Sự trung. Tính cách ông hiền lành, yêu thương dân chúng nên rất được người đời yêu mến. Ông được đặt biệt hiệu là Ông Nghè Nguyệt Viên, tên tuổi hiện vẫn nằm trên bia ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám.