Ukraine đối diện tình thế nguy cấp, có thể phá sản dù hòa bình có lập lại ngay ngày mai
Responsible Statecraft đưa tin, Ukraine đang có một lỗ hổng tài chính rất lớn. Điều đó có thể đẩy đất nước này vào tình thế nguy cấp, phá sản vào năm 2026.
Theo Responsible Statecraft, hiện chưa có kế hoạch nào được đưa ra để tài trợ cho ngân sách Ukraine sau năm 2025.
Giữa bối cảnh các cuộc đàm phán do Mỹ làm trung gian diễn ra tại Ả Rập Saudi với sự tham gia của các phái đoàn Ukraine và Nga, kỳ vọng ngày càng gia tăng rằng chính quyền Trump có thể góp phần chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine.
Tuy nhiên, ngay cả khi chiến tranh kết thúc ngay lập tức, Ukraine cũng sẽ mất một thời gian để giảm chi tiêu quân sự. Việc cắt giảm ngân sách quốc phòng xuống gần mức trước chiến tranh không thể diễn ra trong thời gian ngắn.
Hiện nay, Ukraine có khoảng 900.000 quân nhân – gấp ba lần so với thời bình. Con số này không bao gồm những tổn thất không thể phục hồi do thương vong trong cuộc chiến. Nhiều ước tính cho thấy số lượng binh sĩ Ukraine thương vong lên đến hàng trăm nghìn người. Vì vậy, chi phí bồi thường cho những người bị thương cũng như gia đình của các binh sĩ đã tử trận là rất lớn.
Chi tiêu quốc phòng của Ukraine đã tăng gấp 10 lần kể từ ngân sách năm 2021, tạo ra một lỗ hổng tài chính nghiêm trọng. Việc tăng thuế hay nhận viện trợ từ phương Tây khó có thể giúp Ukraine duy trì cân bằng ngân sách trong dài hạn mà không gây ra những hệ lụy chính trị.
Kể từ năm 2022, Ukraine ghi nhận mức thâm hụt ngân sách trung bình hơn 22% GDP. Với tỷ giá hối đoái hiện tại, thâm hụt ngân sách năm 2025 của nước này ước tính khoảng 41,5 tỷ USD, ngay cả khi giả định chi tiêu quân sự giảm nhẹ. Nếu chiến tranh tiếp tục kéo dài đến cuối năm, ngân sách quốc phòng có thể phải điều chỉnh tăng như trong năm 2024.
Năm 2024, chi tiêu quốc phòng của Ukraine chiếm 64% tổng ngân sách. Do không thể tiếp cận thị trường vốn quốc tế, Ukraine phụ thuộc vào viện trợ và các khoản vay từ phương Tây để bù đắp thâm hụt ngân sách. Nói cách khác, Ukraine đang sử dụng nguồn tài trợ này để trả lương cho nhân viên nhà nước và duy trì hoạt động của các cơ quan chính phủ.
.jpg)
Ban đầu, các khoản viện trợ chủ yếu dưới hình thức tài trợ miễn phí, nhưng kể từ năm 2024, phần lớn đã chuyển sang hình thức cho vay. Theo Viện Kiel, Mỹ đã cung cấp hơn 50 tỷ USD viện trợ ngân sách trực tiếp cho Ukraine, trong khi Liên minh châu Âu đóng góp 51,5 tỷ USD từ năm 2022 đến 2024. Tuy nhiên, hiện không có kế hoạch cụ thể nào cho việc hỗ trợ tài chính Ukraine sau năm 2025.
Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Ukraine có thể cắt giảm chi tiêu quân sự nhanh đến mức nào vào năm 2026 và ai sẽ hỗ trợ tài chính để tránh nguy cơ vỡ nợ?
Để cân bằng ngân sách vào năm 2026, Ukraine sẽ cần giảm chi tiêu quốc phòng tới 80%, tương đương 41 tỷ USD. Tuy nhiên, điều này không dễ dàng đối với Kiev, khi chính phủ nước này vẫn mong muốn duy trì một quân đội lớn nhằm đối phó với mối đe dọa từ Nga trong tương lai. Dù chi tiêu cho vũ khí và đạn dược có thể giảm sau chiến tranh, việc duy trì một đội quân thường trực quy mô lớn vẫn đòi hỏi nguồn tài chính đáng kể.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo Ukraine khó có thể tiếp cận thị trường vốn quốc tế trước năm 2027. Điều đó đồng nghĩa với việc nước này tiếp tục phụ thuộc vào các quốc gia tài trợ. Trong khi chính quyền Trump muốn giảm hỗ trợ tài chính trực tiếp, thay vào đó tập trung vào đầu tư, bao gồm khai thác khoáng sản, gánh nặng tài trợ sẽ chuyển sang các nước châu Âu.
Tuy nhiên, cả Anh và EU đều nhiều lần khẳng định rằng việc tài trợ cho Ukraine mà không có sự hỗ trợ của Mỹ là không khả thi cả về kinh tế lẫn chính trị. Vì vậy, ngay cả khi chiến tranh kết thúc ngay lập tức, Ukraine vẫn có nguy cơ cạn kiệt nguồn tài chính vào năm 2026 nếu phương Tây không sớm đưa ra kế hoạch hỗ trợ dài hạn.
