Việt Nam giảm từ 63 tỉnh xuống còn bao nhiêu tỉnh? 3 kịch bản sáp nhập tỉnh thành đến năm 2030
Với mục tiêu tinh gọn bộ máy hành chính, tối ưu hóa nguồn lực, Bộ Chính trị nước ta đã giao nhiệm vụ nghiên cứu sáp nhập một số tỉnh không đáp ứng tiêu chí về diện tích, dân số. Đến năm 2030, Việt Nam từ 63 tỉnh, thành phố sẽ còn lại bao nhiêu?
Việt Nam hiện có 63 tỉnh, thành phố, nhưng con số này có thể giảm mạnh trong tương lai. Theo Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 (sửa đổi năm 2022), một tỉnh phải đáp ứng các tiêu chí tối thiểu về dân số, diện tích và số đơn vị hành chính trực thuộc.
Hiện tại có 10-20 tỉnh không đạt tiêu chí này, là đối tượng tiềm năng của việc sáp nhập, có thể ví dụ như:
Bắc Kạn: Dân số 314.000 người, diện tích 4.860 km².
Hà Nam: Dân số 854.000 người, diện tích 861 km².
Ninh Bình: Dân số 984.000 người, diện tích 1.378 km².
Đắk Nông: Dân số 622.000 người, diện tích 6.509 km².
Dưới đây là 3 kịch bản khả thi trong việc sáp nhập tỉnh thành ở Việt Nam thời gian tới:
1. Kịch bản giảm nhẹ: Còn 50-55 tỉnh
Sáp nhập các tỉnh không đạt 50% tiêu chí về dân số hoặc diện tích.
Ví dụ: Bắc Kạn nhập vào Thái Nguyên; Hà Nam nhập vào Nam Định hoặc Hà Nội; Lai Châu nhập vào Điện Biên.
Kết quả: Giảm khoảng 8-13 tỉnh, còn khoảng 50-55 tỉnh.
Kịch bản này được đánh giá là an toàn, ít gây xáo trộn, phù hợp với giai đoạn thí điểm.
2. Kịch bản giảm vừa: Còn 40-45 tỉnh
Sáp nhập tất cả các tỉnh không đạt cả hai tiêu chí, đồng thời kết hợp một số tỉnh nhỏ lân cận để tạo đơn vị mới mạnh hơn.
Ví dụ: Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn hợp nhất thành một tỉnh Đông Bắc lớn; Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định tái lập tỉnh Hà Nam Ninh (từng tồn tại từ 1976-1991); Hậu Giang, Vĩnh Long nhập vào Cần Thơ để tạo một trung tâm kinh tế - hành chính lớn.
Kết quả: Giảm 18-23 tỉnh, còn 40-45 tỉnh.
Phương án này được đánh giá là khả thi nhất, cân bằng giữa tinh gọn bộ máy và đảm bảo ổn định quản lý.
3. Kịch bản giảm mạnh: Còn 30-35 tỉnh
Sáp nhập triệt để theo vùng kinh tế - xã hội, lấy các tỉnh lớn làm trung tâm, giảm gần một nửa số tỉnh hiện tại.
Ví dụ: Hà Nội mở rộng, nhập Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hà Nam; Hải Phòng nhập Thái Bình, Hải Dương; Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu hợp nhất thành một tỉnh Đông Nam Bộ lớn.
Kết quả: Giảm 28-33 tỉnh, còn 30-35 tỉnh.
Đây là phương án được đánh giá táo bạo, giúp tối ưu hóa bộ máy mạnh mẽ nhưng có thể gây xáo trộn lớn về địa giới, nhân sự và tâm lý xã hội.
Xét theo lộ trình do Bộ Nội vụ đề xuất, quá trình sáp nhập tỉnh sẽ diễn ra theo hai giai đoạn: thí điểm 2022-2026 và hoàn thiện vào 2026-2030. Dựa trên kinh nghiệm sáp nhập cấp huyện, xã trước đây (giảm 8 huyện, 563 xã từ 2016-2021), kịch bản giảm vừa – còn 40-45 tỉnh được đánh giá là khả thi nhất vào năm 2030, bởi:
Tính thực tế: Việt Nam chưa sẵn sàng cho sáp nhập triệt để do những phức tạp về địa giới, nhân sự và giấy tờ hành chính.
Kinh nghiệm lịch sử: Lần sáp nhập năm 1976 từng giảm từ 72 xuống 38 tỉnh, nhưng sau đó phải tách lại do khó quản lý.
Mục tiêu chính sách: Giảm khoảng 1/3 số tỉnh (20-25 tỉnh) giúp cân bằng giữa tinh gọn và ổn định.
