Thân thế Đô đốc đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam: Là vị tướng huyền thoại, tư lệnh biển khơi
Vị tướng này đến khi già yếu vẫn một lòng trung thành, tận tụy với công việc. Ông gắn liền với hình ảnh một vị tư lệnh giản dị, gần gũi, chưa bao giờ ngại khó, ngại khổ.
Từ ngày 30/12/1981 đến nay, Việt Nam chỉ mới có 2 quân nhân được thụ phong hàm Đô đốc Hải quân. Trong đó, người đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam được phong hàm Đô đốc là đồng chí Giáp Văn Cương (1921 – 1990). Ông sinh ra ở mảnh đất Bảo Đài, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, trong một gia tộc dư dả vật chất nhưng cũng giàu lòng nhân ái.
Năm 21 tuổi, đồng chí Giáp Văn Cương vào Bình Đinh làm công chức ngành hỏa xa. Đến năm 1945 thì ông tham gia Việt Minh, khởi nghĩa cướp chính quyền ở địa phương. Bắt đầu từ năm 1964, đồng chí trở lại chiến trường miền Trung.
Trong sự nghiệp của mình, đồng chí Giáp Văn Cương từng đảm nhận nhiều chức vụ. Nhưng đáng nhớ nhất phải kể đến năm 1988. Khi đó ông được Nhà nước thăng cấp từ Phó đô đốc lên Đô đốc Hải quân. Từ đó, đồng chí Giáp Văn Cương trở thành đô đốc đầu tiên của Quân đội ta.
Trong ký ức của nhiều đồng đội, cấp dưới, Đô đốc Giáp Văn Cương là một người vô cùng giản dị, chất phác. Ông luôn gắn với bộ quân phục bạc màu, chiếc mũ cối, làn da sạm đi vì nắng gió miền biển. Hình ảnh một vị Tự lệnh trầm ngâm trên boong tàu, nhìn về phía biển suy nghĩ đã in sâu trong tâm trí mọi người.
Đại tá Nguyễn Trương, nguyên Chánh Văn phòng Bộ Tư lệnh Hải quân – kiêm Bí thư cho Đô đốc Giáp Văn Cương tiết lộ, dường như Đô đốc Giáp Văn Cương không có ngày nghỉ. Ông dành trọn thời gian, tâm trí cho biển đảo.
Từ những ngày đầu nhận nhiệm vụ làm Tư lệnh Quân chủng Hải quân, Đô đốc Giáp Văn Cương đã đưa ra nhiều quyết sách đúng đắn, đề ra phương hướng xây dựng Hải quân toàn diện, có nhiều thành phần lực lượng đủ sức bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Vị Tư lệnh biển này xác định: Hải quân Việt Nam không thể thiếu các binh chủng không quân hải quân và tàu ngầm. Đô đốc Giáp Văn Cương hiểu rằng đường bờ biển nước ta dài, có nhiều đảo xa bờ nên lực lượng Hải quân đánh bộ, đặc công nước, pháo binh – tên lửa bờ biển cần được chú ý. Ngoài ra, ông cũng tập trung xây dựng lực lượng tàu mặt nước phù hợp với nền kinh tế của đất nước và điều kiện biển, đảo nước ta.
Năm 1990, Đô Đốc Giáp Văn Cương qua đời vì bạo bệnh. Ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào tháng 5/2010. Bên cạnh đó, vị tướng này còn nhận được nhiều huân huy chương vẻ vang khác. Ở Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bắc Giang và Kon Tum có đường mang tên Đô đốc Giáp Văn Cương. Báo Nhân Dân đưa tin, Quân chủng Hải quân còn từng có chủ trương đề nghị cấp trên cho phép xây dựng nhà tưởng niệm đồng chí Giáp Văn Cương ở quần đảo Trường Sa và đặt tên ông cho mòn hòn đảo trên quần đảo này.
