Dòng họ ‘chân mệnh thiên tử’ có nhiều người làm vua nhất lịch sử Việt Nam, thủy tổ là An Dương Vương
Trong gần 400 năm trị vì, dòng họ này có 31 đời vua. Họ là dòng họ có nhiều người làm vua nhất lịch sử Việt Nam. Đặc biệt, 2 trong số các vị vua đó còn là Anh hùng tiêu biểu.
Kỷ nguyên độc lập của Việt Nam bắt đầu vào năm 938 sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc, được đánh dấu bằng chiến thắng lịch sử trên sông Bạch Đằng dưới sự lãnh đạo của Ngô Quyền. Sau thời kỳ này, nước Việt trải qua nhiều triều đại và nhiều vị vua tiếp nối, xây dựng và bảo vệ quốc gia. Trong đó, dòng họ Lê đóng vai trò đặc biệt quan trọng với gần 400 năm trị vì (tính cả 2 triều đại).
Theo sử sách, họ Lê ở Việt Nam bắt nguồn từ dân tộc Lạc Việt, định cư lâu đời tại vùng Thanh Hóa và Ninh Bình. Đặc biệt, các vị vua và danh nhân họ Lê đều xuất thân từ đất Lạc Việt, khẳng định tính bản địa và không có mối liên hệ trực tiếp với dòng họ Lê từ Trung Quốc. Họ Lê được xem là một trong những dòng họ lớn nhất tại Việt Nam, hiện nay chiếm khoảng 11-15% dân số (theo thông tin từ trang Họ Lê Việt Nam).
Theo Gia phả họ Lê, dòng họ này được coi là thủy tổ của người Việt, khởi nguồn từ dân tộc Lạc Việt thời khai sinh lập địa. Sách "Lễ hội và Danh nhân lịch sử Việt Nam" ghi nhận rằng Thục Phán An Dương Vương, người lập nên quốc hiệu Âu Lạc, thuộc dòng họ Lê ở Mỹ Đức, Hà Nội. Năm 258 TCN, Thục Phán lên ngôi, xưng là An Dương Vương, bỏ quốc hiệu Văn Lang, đóng đô tại Cổ Loa và xây dựng thành Cổ Loa – một biểu tượng lịch sử và văn hóa quan trọng. Vì những đóng góp này, An Dương Vương được tôn là thủy tổ của dòng họ Lê.
Trong suốt hàng ngàn năm lịch sử, họ Lê đã cùng các dòng họ khác đóng góp xương máu, tài năng và trí tuệ để xây dựng và bảo vệ đất nước Việt Nam. Đặc biệt, dòng họ Lê đã hai lần lập ra triều đại lớn trong lịch sử.
Trong lịch sử Việt Nam, dòng họ Lê đã có 31 vị vua lên ngôi, trong đó có những nhân vật để lại dấu ấn đặc biệt về thời gian trị vì: Tiền Lê (980-1009) và nhà Hậu Lê (1428-1789).
Vua Lê Hiển Tông (1740-1786): Là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất trong số các vua nhà Lê, kéo dài 46 năm. Tuy nhiên, giai đoạn này quyền lực thực tế nằm trong tay các chúa Trịnh, khiến vai trò của vua Lê bị lu mờ. Dù không thể hiện được nhiều quyền uy, thời gian trị vì lâu dài của Lê Hiển Tông vẫn ghi dấu trong lịch sử như một thời kỳ chuyển giao đầy biến động.
Vua Lê Long Việt (Lê Trung Tông): Theo "Đại Việt Sử Ký Toàn Thư", ông là vị vua có thời gian trị vì ngắn nhất, chỉ 3 ngày. Lê Long Việt, con trai của vua Lê Đại Hành, bị chính em trai mình là Lê Long Đĩnh lật đổ ngay sau khi lên ngôi, mở đầu cho một giai đoạn đầy tranh chấp quyền lực trong nhà Tiền Lê.
Hiển hách nhất vẫn phải kể đến hai vị vua là Lê Hoàn và Lê Lợi, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam vinh danh trong danh sách 14 vị anh hùng tiêu biểu của Việt Nam vào năm 2013, xếp theo thứ tự thời gian.
