Tuyến đường sắt đầu tiên của Việt Nam và cả Đông Dương: Tàu lửa từng phải đi phà, bắc qua 2 cây cầu

Đường sắt là một phương tiện giao thông di chuyển phổ biến ở nước ta. Hiện tại, theo thông tin từ  website của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, mạng lưới đường sắt, Việt Nam có  2.600 km đường sắt nối liền các khu dân cư, trung tâm văn hóa nông nghiệp và công nghiệp (ngoại trừ khu vực đồng bằng sông Cửu Long).

Việt Nam có 5 tuyến đường sắt chính nối liền 35 tỉnh thành bao gồm: Hà Nội - TP HCM; Hà Nội - Hải Phòng; Hà Nội - Lào Cai; Hà Nội - Đồng Đăng (Lạng Sơn); Hà Nội - Quán Triều (TP Thái Nguyên) và 2 tuyến nhánh là Kép (Bắc Giang) - Uông Bí - Hạ Long (Quảng Ninh); Kép (Bắc Giang) - Lưu Xá (Thái Nguyên).

Trong đó, nhiều tỉnh thành không có tuyến đường sắt chạy qua như: Thái Bình; Hà Giang, khu vực đồng bằng sông Cửu Long…

Tuyến đường sắt đầu tiên của Việt Nam được xây dựng vào năm 1881, nối Sài Gòn với Mỹ Tho với chiều dài 71km. Tuyến đường sắt Sài Gòn - Mỹ Tho được người Pháp xây dựng với mục đích khai thác  vùng đất giàu có ở đồng bằng sông Cửu Long.

Ngày 20/7/1885, chuyến tàu đầu tiên từ ga Sài Gòn, vượt sông Vàm Cỏ Đông đến ga cuối tại thành phố Mỹ Tho đã đánh dấu sự ra đời của ngành đường sắt Việt Nam.

Dựa trên những tài liệu được lưu trữ, phần lớn tuyến đường sắt Sài Gòn - Mỹ Tho đều đi qua những cánh đồng và đường dân cư. Thậm chí, phải mất thêm thời gian gia cố nền đường ở một số đoạn đất thấp và bùn lầy. 

Khó khăn khác nữa là tuyến đường sắt này đều bị ngăn cách bởi 2 con sông. Vì thế mà nhà thầu phải vừa thi công vừa đặt hãng Eiffel (Pháp) chế tạo 2 cây cầu sắt Bến Lức và cầu Tân An lần lượt bắc qua  sông Vàm Cỏ Đông và qua sông Vàm Cỏ Tây để xe lửa có thể chạy qua được.

Sự ra đời của tuyến đường sắt này có vai trò thay đổi tư duy giao thông của Việt Nam vào cuối thế kỷ 19. Ở thời đó chỉ có hai phương tiện là ngựa và ghe thuyền. Đáng nói, tuyến đường sắt Sài Gòn - Mỹ Tho cũng là tuyến đường sắt đầu tiên của Đông Dương.