Hai xe tăng được công nhận là 'bảo vật quốc gia' húc đổ cổng dinh Độc lập hiện đang ở đâu?

Theo đó, vào trưa  30/4/1975 - giờ phút thiêng liêng của lịch sử dân tộc Việt Nam, hai chiếc xe tăng số hiệu 390 và 843 của quân giải phóng đã cùng tiến vào húc đổ cổng phụ, cổng chính sai và sau đó là  cắm cờ trên nóc dinh Độc lập - cơ quan đầu não cuối cùng của chính quyền Sài Gòn.

Trải qua gần 50 năm, cả hai chiếc xe tăng này giờ đây đã nhuốm màu thời gian và đều được lưu giữ ở những bảo tàng như là những  bảo vật quốc gia.

Theo đó,  bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam (28B Điện Biên Phủ, Hà Nội) là nơi đang lưu giữ và trưng bày chiếc Xe tăng T-54B số hiệu 843.

Chiếc xe tăng này thuộc  đại đội 4, tiểu đoàn 1, lữ đoàn Tăng thiết giáp 203, quân đoàn 2 do đại đội trưởng Bùi Quang Thận làm trưởng xe, kíp xe gồm Thái Bá Minh - pháo thủ số 1, Nguyễn Văn Kỷ - pháo thủ số 2, Lữ Văn Hỏa - lái xe.

 Với tinh thần “thần tốc và quyết thắng”, Chiếc tăng T-54B số hiệu 843 đã tiến vào Huế, Đà Nẵng sau đó hành quân dọc các tỉnh ven biển miền Trung và thẳng tiến về Sài Gòn. Trong khoảng thời gian từ ngày 26 đến 29/4/1975, chiếc xe tăng này đã  tham gia chiến đấu đập tan tuyến phòng thủ của địch ở căn cứ Nước Trong.

Sau khi đất nước được thống nhất, chiếc xe tăng 843 ra tiếp quản cảng Nhà Bè (nay là cảng Nhà Rồng) theo lệnh rồi  về Tổng kho Long Bình. Xe tăng này sau đó được  đưa ra Hà Nội dự triển lãm mừng ngày thống nhất. Sau khi hết triển lãm xe, xe tăng 843 về lữ đoàn 203 làm nhiệm vụ huấn luyện và cho đến năm 1979 thì được đưa về trưng bày tại bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam. 

Đây là chiếc xe tăng do Liên Xô chế tạo và viện trợ cho Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Dù không còn hoạt động từ lâu nhưng xe tăng 843 vẫn còn được giữ gần như nguyên bản, lớp sơn đã được thay mới hoàn toàn 

Cũng cùng đơn vị với chiếc 843, xe tăng T-59 số hiệu 390 đang được  trưng bày ở bảo tàng Tăng thiết giáp (108 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội).

Đây là chiếc xe tăng do chính trị viên Vũ Đăng Toàn chỉ huy. Kíp xe này bao gồm Ngô Sĩ Nguyên - pháo thủ số 1, Lê Văn Phượng - đại đội phó kỹ thuật (thay thế pháo thủ số 2 Đỗ Cao Trường bị thương phải ở lại tuyến sau), Nguyễn Văn Tập - lái xe.

Theo đó, xe 843 là chiếc xe đầu tiên tiến vào khu vực cổng chính của dinh Độc Lập nhưng xe lại bị kẹt ở cổng phụ. Ngay sau đó, chiếc xe tăng 390 đã nhanh chóng tiến vào húc tung cổng chính. Chính chi tiết này đã dẫn đến việc khó xác định được chiếc xe tăng nào đã húc đổ cổng dinh Độc Lập đầu tiên. Chỉ đến khi bức ảnh tư liệu của nữ nhà báo Françoise Demulder (Pháp) công bố vào năm 1995 thì mới xác định được. 

Sau ngày giải phóng, xe tăng 390 tiếp tục rong ruổi khắp chiến trường Campuchia cho đến khi năm 1999 được đưa về bảo tàng Tăng thiết giáp.

Hồ sơ di sản, tư liệu Cục Di sản văn hóa cho biết xe  tăng T59 số hiệu 390, xe tăng T54 số hiệu 843 có vai trò quan trọng trong thời khắc lịch sử quyết định của chiến dịch Hồ Chí Minh.