Truyền thuyết về thiền sư ở chùa Thầy, mất đi liền đầu thai thành vị vua 'yểu mệnh' thời Lý

Chùa Thầy nằm ở huyện Quốc Oai, cách trung tâm Hà Nội khoảng 20 km. Ngôi chùa cổ này nổi tiếng là cực kì linh thiêng và có một truyền thuyết kỳ ảo về vị thiền sư từng tu tại đây. 

Theo đó, vào đời vua Lý Nhân Tông, quan Đô án tên Từ Vinh thường hay dùng phép thuật trêu ghẹo mọi người khiến quan Thành hầu rất căm ghét. Do đó, y đã sai pháp sư Đại Điên làm phép đoạt mạng Từ Vinh rồi vứt xác ông xuống sông Tô Lịch. Con trai Từ Vinh là Từ Lộ quyết tâm đi tu tại chùa Phật Tích để học thêm phép thuật, báo thù cho cha. Khi đã trở nên tài giỏi, Từ Đạo Hạnh trả thù Đại Điên bằng cách thả cây gậy sắt đã được phù phép xuống sông Yên Quyết. Đại Điên khi thấy có cây gậy sắt trôi ngược đến nhà liền tò mò mở ra xem rồi bị cái gậy ấy bật lên đánh chết.

Sau sự kiện này, Từ Đạo Hạnh nổi tiếng khắp nước, đến mức vua còn mời ông vào cung để đàm đạo. Khi đó vua Lý Nhân Tông 3 năm cầu tự không thành nên muốn nhận nuôi một đứa bé mồ côi nổi tiếng ở bãi biển Thanh Hoa. Người dân đồn rằng đứa bé này mới 3 tuổi đã bộc lộ sự thông minh, tài giỏi, vua rất ưng. Tuy nhiên, Từ Đạo Hạnh nhìn ra đứa bé đó là do pháp sư Đại Điên hiện thân báo thù mình nên đã nhờ chị gái mang bùa đến yểm, khiến đứa bé chết yểu.

Vua hay tin liền tức giận ra lệnh giam lỏng Từ Đạo Hạnh ở chùa Thầy. Biết mình không thể thoát ra được, ông liền tự đập đầu vào hang đá chùa Thầy để đầu thai làm con trai của em vua là Sùng Hiền. Từ Đạo Hạnh ở kiếp thứ hai của mình chính là Dương Hoán, vua Lý Nhân Tông không con nên đem Dương Hoán vào cung để nuôi dưỡng, phong làm Thái tử, sau kế vị lấy hiệu là Lý Thần Tông. 

Thế nhưng vua Lý Thần Tông lên ngôi được mấy năm thì bị bệnh nặng, người mọc lông lá, tiếng kêu gầm như hổ, dù được chạy chữa, dùng đủ loại phép nhưng vẫn không thể khỏi. Cuối cùng vua băng hà vào năm 1138, hưởng dương 23 tuổi. Thời điểm vua băng hà,  núi Sài Sơn – nơi chùa Thầy tọa lạc - xuất hiện luồng khí thiêng bốc lên khiến ai nấy đều kinh hãi, con trai của Lý Thần Tông là vua Lý Anh Tông phải làm lễ tế, tôn phong Từ Đạo Hạnh làm “Thượng Đẳng Tối Linh Thần”. Tương truyền thân xác của Từ Đạo Hạnh khi đó vẫn còn nguyên trong khám thờ, tỏa có hương thơm thoang thoảng.