Lịch sử quà tặng của nhân loại: Con người bắt đầu tặng quà sinh nhật từ khi nào?

Dù 9 tuổi hay 90 tuổi thì mỗi người trong chúng ta sẽ luôn cảm thấy hạnh phúc và phấn chấn trong ngày sinh nhật của mình, nhất là khi được bạn bè và gia đình chúc mừng, tặng quà. Ngày sinh nhật là dịp để những người xung quanh bày tỏ tình cảm đối với "nhân vật chính", ngày nay nó đã trở thành một truyền thống tốt đẹp.

Lịch sử tặng quà sinh nhật

Nguồn gốc của quà sinh nhật có thể bắt nguồn từ "buổi bình minh" của nền văn minh nhân loại, khi mà ngày sinh nhật của một người có mức độ quan trọng phụ thuộc vào các nền văn hóa khác nhau. Trong biên niên sử của lịch sử cổ đại, chúng ta tìm thấy những hình ảnh thoáng qua về lễ kỷ niệm sinh nhật kèm theo việc trao đổi quà tặng dù phải rất lâu sau đó các phong tục này mới được chuẩn hóa.

Ví dụ, ở Ai Cập cổ đại, các Pharaoh tổ chức lễ kỷ niệm đăng quang của họ và nhận được nhiều món quà là các đồ vật quý giá. Hay ở Lưỡng Hà, người ta tin rằng người Sumer đầu tiên đã kỉ niệm "ngày sinh nhật" của các vị vua của họ bằng lễ vật và cống phẩm. Đối với người La Mã, ngày sinh nhật mang ý nghĩa cá nhân hơn, giới thượng lưu ở đế chế này thường tổ chức sinh nhật cho các thành viên trong gia đình bằng những bữa tiệc linh đình và có thể đi kèm quà tặng .

Lễ kỷ niệm sinh nhật đúng nghĩa đầu tiên được cho là bắt nguồn từ La Mã cổ đại vì họ là người đầu tiên thực sự kỷ niệm "sự ra đời của một người bình thường". Những món quà khi đó thường là những bức tượng nhỏ biểu trưng cho tình cảm hoặc số khác có ý nghĩa xua đuổi tà ma và mang lại may mắn .

Ở Trung Quốc cổ đại, việc tổ chức sinh nhật có nguồn gốc sâu xa từ các hoạt động tôn giáo và văn hóa. Khái niệm "hồng bao" (lì xì) - những chiếc phong bì màu đỏ đựng tiền, hoặc những vật dụng có giá trị khác thường gắn liền với ngày sinh nhật và những dịp đặc biệt. Tuy nhiên, việc tặng quà vào ngày sinh nhật phải đến rất lâu sau này mới trở nên phổ biến. Ngày nay tặng hồng bao vẫn là nét văn hóa truyền thống tốt đẹp tồn tại trên khắp Á châu. 

Ý nghĩa của quà sinh nhật trong các thời đại

Trong Ấn Độ giáo, quà tặng chú trọng nhiều hơn vào khía cạnh tinh thần,thường phản ánh giá trị và niềm tin của người tặng. Còn thời trung cổ ở châu Âu, quà tặng sinh nhật từ các cá nhân xuất thân từ tầng lớp thượng lưu sẽ cầu kì hơn. Chúng thường là những món đồ trang trí công phu hoặc những món đồ có công dụng thiết thực, tượng trưng cho cả sự giàu có và thiện chí của người tặng. 

Nhìn chung, bản chất của những món quà trong lễ kỷ niệm sinh nhật thời Trung cổ thường mang ý nghĩa tượng trưng. Ví dụ, đá quý có thể biểu thị sự giàu có và thịnh vượng, các món đồ thủ công có thể tượng trưng cho sự khéo léo của người tặng. Hành động cho đi được coi là một cử chỉ thiện chí và gắn kết xã hội, đôi khi còn tượng trưng cho sự liên minh giữa các quý tộc với nhau. 

Sinh nhật thời hiện đại

Đến thế kỷ 18 và 19, việc tổ chức ngày sinh nhật có nhiều sự phát triển đáng kể. Đây cũng là thời kỳ đặt nền móng cho việc tổ chức sinh nhật rộng rãi và chuẩn mực hơn, bao gồm cả phong tục tặng và nhận quà. Sự trỗi dậy của tầng lớp trung lưu trong thế kỉ 18 đã khiến cho việc tổ chức sinh nhật phổ biến và dễ tiếp cận hơn vì mọi người đa phần đều có tài chính ổn định. Tầng lớp này bắt đầu áp dụng và điều chỉnh các phong tục gắn liền với tầng lớp quý tộc trước đây. Quà tặng không còn nhất thiết phải là đồ trang sức hay tiền bạc đắt tiền nữa mà có thể là đồ trang sức đơn giản, đồ chơi, quần áo, đồ ăn, đồ uống,... Nhờ sự thay đổi này mà con người có thể thể hiện tình cảm của mình mà không phải tốn quá nhiều tiền.

Sang thế kỷ 19, cùng với việc sản xuất hàng hóa hàng loạt, nhiều loại mặt hàng hấp dẫn và giá cả phải chăng đã trở nên dễ tiếp cận với đông đảo người dân hơn, khiến cho việc tặng quà càng trở nên đơn giản hơn. Thời kì này, việc tổ chức sinh nhật cho trẻ em trở nên phổ biến hơn. Cùng với đó, việc trao đổi quà tặng đã trở thành một khía cạnh trọng tâm hơn của lễ kỷ niệm sinh nhật, phản ánh bản chất đang thay đổi của các mối quan hệ xã hội và tầm ảnh hưởng của thị trường tiêu dùng đang phát triển thời đó.

Đến thế kỉ 20, việc tổ chức sinh nhật còn phát triển hơn nữa và có sự chuyển hướng sang các hình thức tặng quà đa dạng và cá nhân hóa hơn. Các chiến dịch quảng cáo và tiếp thị ngày hướng con người đến với quan niệm rằng những lễ kỷ niệm cầu kỳ và những món quà xa hoa là điều cần thiết để thể hiện tình yêu và sự cảm kích, từ đó hình thành những kỳ vọng của xã hội xung quanh ngày sinh nhật.

Bước sang thế kỷ 21, các hình thức tặng quà mới đã xuất hiện. Mua sắm trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến, đem đến sự thuận tiện trong việc lựa chọn và gửi quà tặng. Quà tặng kỹ thuật số, chẳng hạn như thiệp điện tử, thẻ quà tặng ảo,... đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhận thức về tác động môi trường đã tăng lên, dẫn đến sự thay đổi trong tập quán tặng quà. Những món quà bền vững và thân thiện với môi trường đã trở nên phổ biến khi mọi người tìm kiếm những cách thức tổ chức sinh nhật đi đôi với bảo vệ môi trường.